Ngành nông, lâm, thủy sản từ lâu đã đóng vai trò trọng yếu trong nền kinh tế Việt Nam, không chỉ cung cấp nguồn lương thực thực phẩm mà còn tạo việc làm và đảm bảo sinh kế cho hàng triệu lao động. Đây là lĩnh vực xuất khẩu mũi nhọn, góp phần gia tăng nguồn thu ngoại tệ, nâng cao vị thế của Việt Nam trên thị trường quốc tế. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu, ngành nông, lâm, thủy sản đã và đang đối mặt với những thách thức lớn nhưng cũng mở ra nhiều cơ hội để phát triển bền vững.

Bài viết này nhằm tổng kết những thành tựu nổi bật mà ngành đạt được trong năm 2024, đồng thời đưa ra các dự báo và chiến lược trọng điểm cho năm 2025, với mục tiêu duy trì tốc độ tăng trưởng, cải thiện chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường xuất khẩu, và nâng cao giá trị gia tăng cho chuỗi cung ứng. Đây sẽ là bước nền vững chắc để ngành tiếp tục khẳng định vai trò dẫn dắt trong phát triển kinh tế đất nước.

Thành tựu xuất khẩu nông, lâm, thủy sản năm 2024

Năm 2024, ngành nông, lâm, thủy sản của Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc gia khi đạt kim ngạch xuất khẩu kỷ lục 62,5 tỷ USD, tăng 18,7% so với năm 2023; xuất siêu tiếp tục đạt mức kỷ lục mới 17,9 tỷ USD, tăng 46,8%. Trong đó, xuất khẩu nông sản chính: 32,8 tỷ USD, tăng 22,4%; chăn nuôi: 533,6 triệu USD, tăng 6,5%; lâm sản chính: 17,28 tỷ USD, tăng 19,4%; thủy sản: 10,07 tỷ USD, tăng 12,2%. Có 7 hàng/nhóm mặt hàng xuất khẩu trên 3 tỷ USD. Đây là kết quả từ sự phối hợp chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, nông dân, và cơ quan quản lý nhà nước trong việc đổi mới sản xuất, cải tiến công nghệ, và mở rộng thị trường quốc tế.

Sự tăng trưởng ấn tượng này cũng cho thấy khả năng thích nghi nhanh chóng của ngành trước các biến động toàn cầu, từ nhu cầu thị trường đến những thách thức về biến đổi khí hậu và chuỗi cung ứng toàn cầu. Đặc biệt, các ngành hàng chủ lực như rau quả, thủy sản, và cây công nghiệp đã ghi nhận những bước phát triển nổi bật, góp phần quan trọng vào thành tựu chung của toàn ngành.

1. Rau quả: Xuất khẩu bứt phá mạnh mẽ

Rau quả là một trong những điểm sáng của ngành nông nghiệp năm 2024, với kim ngạch xuất khẩu đạt gần 8 tỷ USD, tăng trưởng vượt bậc nhờ vào chiến lược đa dạng hóa sản phẩm và thị trường.

• Sản phẩm nổi bật: Các loại trái cây như sầu riêng, chuối, dừa, và chanh dây tươi đã trở thành tâm điểm của các hợp đồng thương mại lớn. Đặc biệt, sầu riêng tiếp tục là “ngôi sao” khi chiếm thị phần lớn tại các thị trường quốc tế.
• Thị trường chủ lực: Trung Quốc, Mỹ, và EU là các thị trường nhập khẩu chính, nhờ vào chất lượng sản phẩm không ngừng được cải thiện và quy trình kiểm định nghiêm ngặt.
• Chiến lược phát triển: Các doanh nghiệp và hợp tác xã nông nghiệp đã đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ bảo quản sau thu hoạch, giúp kéo dài thời gian bảo quản và nâng cao giá trị sản phẩm.

2. Thủy sản: Tăng trưởng bền vững

Ngành thủy sản duy trì vị thế quan trọng với kim ngạch xuất khẩu đạt 10,07 tỷ USD, đóng góp lớn vào tổng kim ngạch của ngành nông, lâm, thủy sản.

• Mặt hàng chủ lực: Tôm, cá tra, và cá ngừ là những sản phẩm chiếm tỷ trọng lớn trong xuất khẩu thủy sản, với mức tăng trưởng đều đặn tại các thị trường lớn.
• Đổi mới sản xuất: Các doanh nghiệp đã đầu tư vào công nghệ nuôi trồng thủy sản hiện đại và tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn chất lượng quốc tế.
• Hỗ trợ tài chính: Nhiều đơn vị đã tận dụng tín dụng xuất khẩu và các gói hỗ trợ từ ngân hàng để mở rộng quy mô sản xuất và tăng khả năng cạnh tranh.

3. Cây công nghiệp: Tăng giá trị từ chế biến sâu

Cây công nghiệp tiếp tục là nhóm ngành quan trọng với những đóng góp lớn vào kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.

• Cà phê: Đạt giá trị xuất khẩu 5,48 tỷ USD, cà phê không chỉ là mặt hàng chiến lược mà còn được kỳ vọng đạt 6 tỷ USD vào năm 2025 nhờ vào việc nâng cao chất lượng và chế biến sâu.
• Hồ tiêu và hạt điều: Tiếp tục duy trì đà tăng trưởng nhờ các chiến lược giá trị gia tăng, bao gồm chế biến sâu và xây dựng thương hiệu tại thị trường quốc tế.

Dự báo xuất khẩu nông, lâm, thủy sản năm 2025

Năm 2025 được xem là một cột mốc quan trọng trong chiến lược phát triển ngành nông nghiệp Việt Nam, đánh dấu năm cuối cùng thực hiện Kế hoạch phát triển ngành giai đoạn 2021–2025 và Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Với mục tiêu đạt tổng kim ngạch xuất khẩu từ 64-65 tỷ USD và tốc độ tăng trưởng GDP từ 3,3%-3,4%, ngành nông nghiệp đang đẩy mạnh đổi mới, nâng cao giá trị gia tăng, và mở rộng thị trường quốc tế.

1. Dự báo tăng trưởng toàn ngành

Ngành nông nghiệp đặt mục tiêu đạt tốc độ tăng trưởng GDP từ 3,3% – 3,4% vào năm 2025. Đây là mức tăng trưởng ổn định trong bối cảnh toàn cầu đang đối mặt với nhiều thách thức kinh tế và biến đổi khí hậu.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, ngành nông nghiệp đang tập trung vào:

• Nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm xuất khẩu: Đẩy mạnh chế biến sâu và áp dụng công nghệ hiện đại để tạo ra sản phẩm chất lượng cao, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
• Đổi mới phương thức sản xuất: Tăng cường ứng dụng công nghệ 4.0 trong sản xuất và quản lý chuỗi cung ứng.
• Phát triển chuỗi giá trị ngành hàng: Kết nối doanh nghiệp trong nước và quốc tế, đảm bảo sản phẩm đạt được tính bền vững về chất lượng và giá cả.

Tăng trưởng này không chỉ tập trung vào sản lượng mà còn chú trọng đến chất lượng và khả năng cạnh tranh toàn cầu.

2. Mục tiêu tổng kim ngạch xuất khẩu

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) đặt mục tiêu đạt tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản từ 64-65 tỷ USD vào năm 2025, tăng mạnh so với các năm trước.

Các yếu tố hỗ trợ chính để đạt được mục tiêu này bao gồm:

• Mở rộng thị trường xuất khẩu: Tăng cường hiện diện tại các khu vực trọng điểm như Liên minh châu Âu (EU), Hoa Kỳ, Nhật Bản, và Trung Quốc.
• Tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTA): Các FTA như EVFTA, CPTPP, và RCEP đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thuế quan, cải thiện khả năng cạnh tranh của sản phẩm nông lâm thủy sản Việt Nam.
• Nâng cao thương hiệu quốc gia: Xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm xuất khẩu chủ lực như gạo, cà phê, tôm và đồ gỗ.

3. Các sản phẩm xuất khẩu chủ lực

Các nhóm sản phẩm chủ lực tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu xuất khẩu, bao gồm:

Nông sản

• Gạo: Việt Nam giữ vị thế quốc gia xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới, tập trung phát triển phân khúc gạo chất lượng cao, hướng đến các thị trường như Nhật Bản, EU.
• Cà phê: Là nhà xuất khẩu cà phê robusta hàng đầu thế giới, ngành cà phê Việt Nam đang đẩy mạnh chế biến sâu để gia tăng giá trị.
• Hạt điều, rau quả: Các sản phẩm này có mức tăng trưởng ổn định nhờ nhu cầu cao tại EU và Mỹ.

Lâm sản

• Gỗ và sản phẩm từ gỗ: Các sản phẩm đồ nội thất từ gỗ tiếp tục được ưa chuộng tại Mỹ và châu Âu, nhờ chất lượng cao và nguồn cung ổn định.

Thủy sản

• Cá tra, tôm: Đây là hai sản phẩm xuất khẩu thế mạnh với thị trường tiêu thụ lớn tại Mỹ, EU, và Trung Quốc.
• Sản phẩm chế biến từ thủy sản: Xu hướng tiêu dùng hiện đại đang thúc đẩy nhu cầu sản phẩm chế biến sẵn tại các thị trường quốc tế.

Kế hoạch hành động để đạt mục tiêu xuất khẩu nông, lâm, thủy sản năm 2025

Để đạt được các mục tiêu đã đề ra, ngành nông nghiệp cần thực hiện các kế hoạch hành động cụ thể, được triển khai đồng bộ qua nhiều khía cạnh. Những kế hoạch này không chỉ hướng đến việc nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn xây dựng các nền tảng bền vững để phát triển lâu dài.

1. Kiến tạo động lực tăng trưởng mới

• Tái cơ cấu ngành nông nghiệp:
  Tập trung phát triển các sản phẩm giá trị kinh tế cao như trái cây xuất khẩu, thủy sản, và lâm sản chất lượng cao. Sản xuất nông nghiệp sạch và bền vững nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường, đồng thời tạo giá trị gia tăng cho sản phẩm.
• Nâng cao hiệu quả sản xuất:
  Ứng dụng công nghệ cao như IoT, AI, và các mô hình nông nghiệp thông minh để tăng năng suất, cải thiện chất lượng sản phẩm. Đây là yếu tố quan trọng giúp cạnh tranh với các thị trường quốc tế như EU, Mỹ, và Nhật Bản.

2. Phát triển thị trường xuất khẩu

• Mở rộng thị trường:
  Đẩy mạnh xúc tiến thương mại tại các thị trường mới nổi như Trung Đông, Nam Mỹ, và châu Phi. Đây là những khu vực có nhu cầu lương thực, thực phẩm ngày càng tăng, mở ra cơ hội lớn cho nông sản Việt Nam.
• Nâng cao chuỗi giá trị nông sản:
  Xây dựng cơ sở hạ tầng logistics như kho lạnh, cảng biển, và vận tải đường bộ. Điều này giúp giảm chi phí vận chuyển, duy trì chuỗi cung ứng ổn định, và tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường quốc tế.

3. Đổi mới hình thức sản xuất và kinh doanh

• Liên kết chuỗi giá trị:
  Hỗ trợ doanh nghiệp và hợp tác xã xây dựng mô hình liên kết sản xuất – tiêu thụ để đảm bảo đầu ra ổn định, giảm rủi ro và nâng cao hiệu quả sản xuất.
• Thương mại điện tử:
  Thúc đẩy doanh nghiệp áp dụng nền tảng thương mại điện tử để mở rộng thị trường, tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng quốc tế, và tăng khả năng cạnh tranh toàn cầu.

4. Ứng dụng khoa học công nghệ và phát triển nhân lực

• Ứng dụng công nghệ cao và công nghệ sạch:
  Áp dụng các công nghệ mới trong sản xuất, chế biến, và bảo quản nông sản để giảm tổn thất sau thu hoạch, nâng cao chất lượng và kéo dài thời hạn sử dụng sản phẩm. Đồng thời, công nghệ sạch đảm bảo tiêu chuẩn bền vững về môi trường, đáp ứng yêu cầu từ các thị trường quốc tế.
• Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao:
  Nâng cao kỹ năng quản lý, kỹ thuật sản xuất hiện đại, và khả năng hội nhập quốc tế cho người lao động trong ngành nông nghiệp. Điều này giúp ngành nông nghiệp đáp ứng các yêu cầu khắt khe của thị trường và tận dụng cơ hội từ hội nhập kinh tế toàn cầu.

Kết luận

Ngành nông, lâm, thủy sản Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế dẫn đầu trên thị trường quốc tế nhờ những thành tựu xuất khẩu ấn tượng và chiến lược phát triển bền vững. Tuy đối mặt với không ít thách thức từ biến đổi khí hậu và biến động thị trường toàn cầu, ngành đã chứng minh khả năng thích nghi và sáng tạo thông qua việc đổi mới công nghệ, đa dạng hóa sản phẩm, và mở rộng thị trường. Với những định hướng chiến lược rõ ràng và các mục tiêu đầy tham vọng cho năm 2025, ngành nông, lâm, thủy sản không chỉ duy trì đà tăng trưởng mà còn đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế quốc gia, đồng thời tạo nền tảng vững chắc để Việt Nam tiếp tục vươn xa trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Bạn muốn xuất khẩu sản phẩm của mình đến Nhật Bản và Mỹ? Plus84 sẽ đồng hành cùng bạn trong suốt quá trình từ nghiên cứu thị trường đến xây dựng thương hiệu B2B và tiếp cận khách hàng. Với dịch vụ tư vấn tiếp thị xuất khẩu chuyên sâu, chúng tôi sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí marketing và đạt được hiệu quả kinh doanh cao nhất.

Nguồn: Tổng hợp!