Trong vài năm gần đây, viên nén gỗ đã trở thành một trong những mặt hàng xuất khẩu quan trọng của Việt Nam, đặc biệt là tại thị trường Nhật Bản.
Nhật Bản hiện là thị trường tiêu thụ lớn nhất, chiếm khoảng 60% sản lượng và 65% giá trị xuất khẩu trong năm 2024. Với nhu cầu ổn định từ các nhà máy điện sinh khối, quốc gia này đang trở thành điểm đến chiến lược cho viên nén gỗ Việt Nam, đồng thời khẳng định vai trò then chốt của Việt Nam trong chuỗi cung ứng năng lượng tái tạo toàn cầu
Phân tích số liệu theo từng năm
Năm 2023
- Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, Việt Nam xuất khẩu sang Nhật Bản hơn 2,8 triệu tấn, trị giá 438,67 triệu USD, tăng 12,3% về lượng và 14,1% về giá trị so với năm 2022
- Nhận định: Giá trị tăng nhanh hơn sản lượng, phản ánh khả năng hấp thụ giá tốt và nhu cầu bền vững từ Nhật Bản.
Năm 2024
- Theo Argus Media và GDO 2024, Việt Nam xuất khẩu sang Nhật khoảng 3,484 triệu tấn, trị giá 523,4 triệu USD. Nhật Bản chiếm 60% sản lượng và 65% giá trị xuất khẩu viên nén gỗ của Việt Nam.
- Nhận định: Đây là bước tăng trưởng mạnh cả về lượng và giá trị, khẳng định Nhật là thị trường chiến lược số 1 của Việt Nam.
Nửa đầu năm 2025
- Theo số liệu từ Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, 6 tháng đầu năm 2025 xuất khẩu đạt hơn 3,9 triệu tấn, trị giá 564,77 triệu USD, tăng 33,3% về lượng và 38,8% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024.
- Nhận định: Dự báo cả năm 2025 sẽ đạt kỷ lục mới, tiếp tục củng cố vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng sinh khối cho Nhật.
Nhìn chung, trong giai đoạn 2023 – 2025, Nhật Bản luôn duy trì vị trí thị trường nhập khẩu số 1 của viên nén gỗ Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng cả về sản lượng lẫn giá trị. Xu hướng này cho thấy cơ hội rất lớn cho doanh nghiệp Việt, nhưng cũng đặt ra yêu cầu phải đảm bảo chứng chỉ bền vững, tiêu chuẩn chất lượng và năng lực cung ứng dài hạn để giữ vững lợi thế.
Thách thức khi xuất khẩu viên nén gỗ sang Nhật Bản
Mặc dù nhu cầu ổn định và ở mức cao, song việc thâm nhập và trụ vững tại Nhật Bản không hề dễ dàng. Doanh nghiệp Việt phải vượt qua nhiều rào cản khắt khe, cụ thể là:
1. Yêu cầu truy xuất nguồn gốc minh bạch
Người Nhật đặc biệt coi trọng tính minh bạch và bền vững. Chính vì vậy, mọi lô hàng viên nén gỗ phải chứng minh được nguồn gốc hợp pháp của gỗ, có khả năng truy xuất rõ ràng từ nguyên liệu đến sản phẩm cuối cùng. Đây không chỉ là điều kiện bắt buộc về pháp lý mà còn là yếu tố giúp xây dựng niềm tin lâu dài với khách hàng Nhật Bản.
2. Tiêu chuẩn chất lượng cực kỳ nghiêm ngặt
Khác với nhiều thị trường khác, Nhật Bản đưa ra các yêu cầu chất lượng chi tiết: độ ẩm của viên nén phải dưới 10%, hàm lượng tro thấp, ít tạp chất, và thậm chí khuyến khích loại bỏ hoàn toàn vỏ cây trong quá trình sản xuất. Ngoài ra, các chứng chỉ quốc tế như FSC hay ISO được xem như “tấm vé thông hành” để sản phẩm được chấp nhận.
3. Nguồn nguyên liệu chưa ổn định
Việt Nam hiện chủ yếu dựa vào phế phẩm từ ngành gỗ để sản xuất viên nén. Điều này khiến nguồn cung dễ biến động theo tình hình sản xuất của ngành gỗ chính, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành và khả năng đáp ứng đơn hàng lớn.
4. Cạnh tranh và áp lực về giá
Trong khi nhu cầu tại Nhật Bản cao, giá viên nén gỗ lại có xu hướng giảm so với giai đoạn đỉnh điểm năm 2022. Doanh nghiệp Việt Nam vì thế phải cân bằng giữa việc duy trì chất lượng cao và giữ mức giá đủ cạnh tranh để không bị thay thế bởi nguồn cung từ các quốc gia khác.
Cơ hội thị trường viên nén gỗ tại Nhật Bản
Mặc dù doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức về giá cả và tiêu chuẩn chất lượng, nhưng thị trường Nhật Bản lại mở ra những cơ hội rất lớn.
- Thứ nhất, nhu cầu năng lượng tái tạo tại Nhật Bản đang tăng mạnh. Chính phủ Nhật khuyến khích phát triển năng lượng sinh khối nhằm thay thế dần nhiên liệu hóa thạch. Việc nhiều nhà máy điện sinh khối mới đi vào hoạt động khiến nhu cầu nhập khẩu viên nén gỗ ngày càng cao và ổn định.
- Thứ hai, Việt Nam hiện đang giữ vị trí nhà cung cấp số 1 của Nhật Bản, chiếm hơn 50% tổng lượng nhập khẩu viên nén gỗ của nước này. Đây không chỉ là lợi thế cạnh tranh trước các đối thủ khác, mà còn là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam khẳng định uy tín, đồng thời xây dựng thương hiệu quốc gia trên thị trường quốc tế.
- Cuối cùng, xu hướng toàn cầu về sử dụng năng lượng sạch và bền vững cũng là một yếu tố thuận lợi. Chính phủ Nhật cùng cộng đồng quốc tế đều khuyến khích các giải pháp năng lượng thân thiện với môi trường, điều này tạo nền tảng cho sự phát triển lâu dài của ngành viên nén gỗ.
Những yếu tố này tạo nên một thị trường hấp dẫn, vừa ổn định vừa giàu tiềm năng tăng trưởng dài hạn cho doanh nghiệp Việt Nam.
Giải pháp xuất khẩu viên nén gỗ thành công vào Nhật Bản
Nhật Bản là một trong những thị trường khó tính nhất thế giới, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng sinh khối. Để chinh phục thị trường này, các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ cần có sản phẩm tốt, mà còn phải đáp ứng đồng thời nhiều yêu cầu về pháp lý, chất lượng và thương hiệu. Dưới đây là những giải pháp then chốt giúp doanh nghiệp gia tăng cơ hội thành công:
1. Xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc minh bạch
Thị trường Nhật đặc biệt coi trọng tính minh bạch về nguồn gốc sản phẩm. Vì vậy, doanh nghiệp cần tuân thủ chặt chẽ các quy định trong nước và quốc tế về nguồn gốc gỗ, đồng thời xin các chứng nhận uy tín như FSC (Quản lý rừng bền vững). Điều này không chỉ giúp tăng niềm tin với đối tác Nhật mà còn tạo lợi thế cạnh tranh so với các nhà cung cấp khác.
2. Chuẩn hóa chất lượng sản phẩm
Người mua Nhật Bản rất khắt khe về chất lượng viên nén. Doanh nghiệp phải kiểm soát nghiêm ngặt các chỉ số như độ ẩm, hàm lượng tro, tạp chất để đảm bảo hiệu suất đốt cháy ổn định. Song song đó, việc đầu tư vào công nghệ sản xuất hiện đại sẽ giúp đáp ứng tiêu chuẩn Nhật Bản một cách bền vững. Ngoài ra, đạt được các chứng chỉ quốc tế như ISO, ENplus sẽ mở ra cơ hội tiếp cận thêm thị trường châu Âu.
3. Đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định
Một trong những yếu tố sống còn khi xuất khẩu viên nén là nguồn cung nguyên liệu. Doanh nghiệp cần thiết lập quan hệ hợp tác lâu dài với các vùng nguyên liệu và nhà cung cấp trong nước. Đồng thời, có thể tận dụng phế phẩm từ ngành gỗ để giảm chi phí sản xuất, cũng như đa dạng hóa nguồn cung để tránh rủi ro phụ thuộc vào một khu vực duy nhất.
4. Hoàn thiện thủ tục xuất khẩu chuyên nghiệp
Quy trình xuất khẩu sang Nhật đòi hỏi đầy đủ hồ sơ pháp lý, bao gồm: HS code, giấy chứng nhận kiểm dịch, chứng nhận xuất xứ hàng hóa và thủ tục hải quan. Việc chuẩn bị kỹ lưỡng giúp quá trình thông quan nhanh chóng, tránh phát sinh chi phí. Thêm vào đó, lựa chọn phương thức vận chuyển tối ưu sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí logistics và tăng tính cạnh tranh.
5. Xây dựng thương hiệu và mở rộng kênh bán hàng
Ngoài sản xuất và xuất khẩu, việc xây dựng thương hiệu cũng đóng vai trò quan trọng. Doanh nghiệp có thể tham gia các sàn thương mại điện tử quốc tế như Amazon Business để tiếp cận khách hàng toàn cầu, đồng thời đầu tư vào truyền thông nhằm nâng cao uy tín của thương hiệu Việt Nam trên thị trường Nhật.
Vai trò của Plus84 trong xuất khẩu viên nén gỗ sang Nhật Bản
Để thành công tại một thị trường khó tính nhưng đầy tiềm năng như Nhật Bản, doanh nghiệp Việt Nam cần nhiều hơn là sản phẩm đạt chuẩn – họ cần một đối tác am hiểu thị trường, nắm vững văn hóa kinh doanh Nhật và có khả năng hỗ trợ toàn diện từ tiếp cận khách hàng đến duy trì hợp đồng dài hạn. Đây chính là thế mạnh mà Plus84 mang lại.
Cụ thể, Plus84 có thể hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu viên nén gỗ ở 5 khía cạnh then chốt:
1. Xác định và kết nối đúng khách hàng Nhật Bản
- Ứng dụng dữ liệu mở và AI để xây dựng danh sách khách hàng tiềm năng (nhà máy điện sinh khối, công ty thương mại, nhà nhập khẩu Nhật).
- Hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận trực tiếp với đúng người ra quyết định, tránh mất thời gian và chi phí cho các kênh trung gian.
2. Hỗ trợ về hồ sơ pháp lý và chứng chỉ bắt buộc
- Tư vấn chuẩn bị đầy đủ FSC, ISO, CO, CQ… để đáp ứng các yêu cầu nhập khẩu và minh bạch nguồn gốc.
- Kết nối với các đơn vị kiểm định quốc tế uy tín để doanh nghiệp nhanh chóng hoàn thiện chứng chỉ, tiết kiệm thời gian khi làm thủ tục xuất khẩu.
3. Tối ưu chiến lược đàm phán và bán hàng với đối tác Nhật
- Đào tạo đội ngũ sales về văn hóa kinh doanh Nhật, cách đàm phán và xây dựng niềm tin.
- Trực tiếp đồng hành cùng doanh nghiệp trong các buổi gặp gỡ, hội chợ và thương thảo hợp đồng.
4. Xây dựng thương hiệu sản phẩm viên nén gỗ Việt tại Nhật
- Thiết kế hồ sơ năng lực, brochure, website song ngữ Việt – Nhật phù hợp văn phong bản địa.
- Triển khai chiến dịch marketing quốc tế (digital marketing, PR tại Nhật) để nâng cao uy tín thương hiệu Việt Nam.
5. Ứng dụng công nghệ để tăng hiệu quả xuất khẩu
- Tích hợp CRM và tự động hóa quy trình bán hàng, giúp doanh nghiệp quản lý khách hàng Nhật Bản một cách hệ thống.
- Dự báo doanh thu, quản trị pipeline đơn hàng để chủ động kế hoạch sản xuất và nguồn nguyên liệu.
Kết luận
Xuất khẩu viên nén gỗ sang Nhật Bản là một cơ hội vàng cho doanh nghiệp Việt Nam, nhưng đi kèm với đó là hàng loạt rào cản về chất lượng, minh bạch nguồn gốc và áp lực cạnh tranh. Chỉ những doanh nghiệp chuẩn bị kỹ lưỡng và có chiến lược bài bản mới có thể giữ vững chỗ đứng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Plus84 không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp trong việc đạt chuẩn sản phẩm mà còn đồng hành ở các khía cạnh chiến lược kinh doanh và phát triển thị trường:
- Xây dựng thương hiệu Việt Nam uy tín trong mắt đối tác Nhật.
- Triển khai chiến dịch marketing xuất khẩu với thông điệp phù hợp văn hóa Nhật.
- Tư vấn và chuẩn hóa quy trình đáp ứng tiêu chuẩn FSC, ISO để mở rộng sang các thị trường khó tính khác.
- Ứng dụng công nghệ dữ liệu và AI để dự báo nhu cầu, nắm bắt xu hướng giá, tối ưu đàm phán hợp đồng.
Với sự đồng hành này, các doanh nghiệp xuất khẩu viên nén gỗ không chỉ tiếp cận thị trường Nhật Bản hiệu quả, mà còn có thể mở rộng sang Hàn Quốc, EU và Mỹ – những thị trường đang có nhu cầu tăng mạnh về năng lượng sinh khối.
Nếu biết tận dụng cơ hội và đồng hành cùng một đối tác am hiểu như Plus84, viên nén gỗ hoàn toàn có thể trở thành một ngành xuất khẩu mũi nhọn, đưa Việt Nam khẳng định vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực năng lượng tái tạo của khu vực và thế giới trong thập kỷ tới.
