Ngành công nghệ thông tin (CNTT) tại Việt Nam đang chứng kiến sự phát triển vượt bậc. Ban đầu, ngành này chủ yếu phục vụ nhu cầu trong nước như giải pháp phần mềm, viễn thông và dịch vụ hạ tầng công nghệ. Tuy nhiên, với sự phát triển của khoa học và công nghệ, ngành CNTT Việt Nam dần nổi lên như một ngành mũi nhọn với tiềm năng xuất khẩu mạnh mẽ. Việt Nam không chỉ cung cấp các dịch vụ cơ bản mà còn bắt đầu tham gia vào các lĩnh vực công nghệ tiên tiến hơn như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), và các giải pháp phần mềm có độ phức tạp cao.

Một trong những yếu tố quan trọng góp phần vào sự phát triển này là sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ. Nhà nước đã liên tục đưa ra các chính sách khuyến khích đổi mới sáng tạo, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ. Chương trình “Chuyển đổi số Quốc gia” là một ví dụ điển hình, với mục tiêu đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số trong cả khu vực công và tư nhân, tạo nền tảng cho việc mở rộng thị trường ra quốc tế. Bên cạnh đó, các chính sách ưu đãi thuế và cơ sở hạ tầng công nghệ cũng giúp các doanh nghiệp CNTT tiếp cận các nguồn lực cần thiết để phát triển.

Tiềm năng vươn ra thị trường quốc tế của ngành CNTT Việt Nam hiện nay là rất lớn. Với nhân lực trẻ, trình độ chuyên môn cao, và chi phí cạnh tranh, các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam đã dần khẳng định vị thế trên bản đồ công nghệ toàn cầu. Việc thâm nhập thành công vào các thị trường lớn như Nhật Bản, Mỹ và châu Âu không chỉ đòi hỏi chất lượng sản phẩm và dịch vụ cao, mà còn cần một chiến lược xuất khẩu thông minh. Những chiến lược này bao gồm nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng quan hệ đối tác quốc tế, và tận dụng các cơ hội từ những thị trường tiềm năng.

Từ đây, bài viết sẽ đi sâu vào từng chiến lược cụ thể giúp các doanh nghiệp CNTT Việt Nam khai thác tiềm năng xuất khẩu của mình một cách hiệu quả nhất.

Các yếu tố thúc đẩy xuất khẩu dịch vụ công nghệ thông tin của Việt Nam

Việt Nam đang vươn lên trở thành điểm sáng trên bản đồ công nghệ thế giới, với ngành xuất khẩu dịch vụ CNTT ghi nhận những bước phát triển ấn tượng. Sự thành công này được tạo nên bởi nhiều yếu tố kết hợp, trong đó nổi bật là:

1. Chính sách hỗ trợ từ chính phủ

Chính phủ Việt Nam đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy ngành CNTT thông qua nhiều chính sách hỗ trợ cụ thể. Một trong những sáng kiến nổi bật là Chương trình Chuyển đổi số Quốc gia, nhằm đưa Việt Nam trở thành quốc gia kỹ thuật số vào năm 2030. Chương trình này không chỉ khuyến khích các doanh nghiệp trong nước chuyển đổi số mà còn tạo điều kiện cho các công ty công nghệ Việt Nam mở rộng ra thị trường quốc tế.

Các chính sách này bao gồm những ưu đãi về thuế, cho phép các công ty khởi nghiệp công nghệ giảm gánh nặng tài chính khi đầu tư vào nghiên cứu và phát triển. Ngoài ra, các khoản vay hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong ngành CNTT, cùng với sự cải thiện hạ tầng công nghệ như mạng viễn thông và trung tâm dữ liệu, đã giúp các công ty có cơ hội phát triển và vươn xa hơn.

Những chính sách này không chỉ tạo nền tảng vững chắc cho các doanh nghiệp trong nước mà còn mở ra cánh cửa cho việc xuất khẩu sản phẩm và dịch vụ CNTT ra nước ngoài, đặc biệt là ở các thị trường có nhu cầu cao về chuyển đổi số như châu Á và châu Âu.

2. Nguồn nhân lực chất lượng cao

Một trong những yếu tố quan trọng giúp Việt Nam vươn lên trong ngành CNTT chính là nguồn nhân lực trẻ và có trình độ cao. Việt Nam sở hữu một lực lượng lao động trẻ, am hiểu công nghệ, và được đào tạo tốt trong các lĩnh vực như lập trình, trí tuệ nhân tạo (AI), và an ninh mạng. Nhiều trường đại học và viện nghiên cứu tại Việt Nam hiện đang cung cấp các khóa học và chương trình đào tạo chuyên sâu về CNTT, tạo ra một lượng lớn kỹ sư phần mềm và chuyên gia công nghệ.

Sự phát triển của nhân lực này không chỉ đáp ứng nhu cầu nội địa mà còn hấp dẫn các nhà đầu tư và đối tác quốc tế. Các tập đoàn lớn như Samsung, LG, và Intel đã chọn Việt Nam là điểm đến cho nhiều dự án nghiên cứu và phát triển (R&D), nhờ vào sự có mặt của nguồn nhân lực chất lượng cao, với khả năng thích nghi và phát triển nhanh chóng trong môi trường công nghệ.

Đội ngũ nhân lực này chính là tài sản quý giá của Việt Nam trong việc thâm nhập và xuất khẩu dịch vụ CNTT ra quốc tế, giúp các công ty trong nước cạnh tranh tốt hơn trên trường quốc tế.

3. Cạnh tranh về chi phí

So với các quốc gia khác như Ấn Độ hay Trung Quốc, chi phí lao động trong ngành CNTT tại Việt Nam thấp hơn, giúp các doanh nghiệp trong và ngoài nước tiết kiệm được chi phí khi thuê dịch vụ gia công phần mềm hoặc phát triển hệ thống. Điều quan trọng hơn, chất lượng dịch vụ CNTT tại Việt Nam vẫn duy trì ở mức cao, đảm bảo đáp ứng yêu cầu của các khách hàng quốc tế.

Ngoài ra, môi trường kinh doanh tại Việt Nam ngày càng cải thiện, với các quy định về đầu tư nước ngoài, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, và sự minh bạch trong quản lý doanh nghiệp, đã tạo điều kiện thuận lợi cho các công ty quốc tế lựa chọn Việt Nam làm đối tác gia công phần mềm và cung cấp dịch vụ công nghệ.

Sự kết hợp giữa chi phí cạnh tranh và chất lượng dịch vụ vượt trội chính là lý do tại sao Việt Nam đang dần trở thành một điểm đến lý tưởng cho các doanh nghiệp quốc tế trong việc thuê ngoài các dịch vụ công nghệ. Đây cũng là một lợi thế lớn giúp ngành CNTT Việt Nam phát triển mạnh mẽ hơn trên thị trường toàn cầu.

Chiến lược xuất khẩu dịch vụ và sản phẩm công nghệ thông tin

Để ngành xuất khẩu dịch vụ và sản phẩm CNTT Việt Nam thực sự cất cánh, bên cạnh việc phát huy những lợi thế sẵn có, cần định hướng rõ ràng và triển khai hiệu quả các chiến lược đột phá. Dưới đây là một số hướng đi trọng tâm:

1. Nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ

Để thành công trên thị trường quốc tế, chất lượng luôn là yếu tố tiên quyết. Khi các quốc gia khác cũng đang phát triển mạnh mẽ về công nghệ, doanh nghiệp Việt Nam phải không ngừng cải tiến sản phẩm và dịch vụ của mình. Việc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D) đóng vai trò vô cùng quan trọng trong chiến lược này. R&D không chỉ giúp doanh nghiệp tạo ra các giải pháp đột phá, mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh trên trường quốc tế.

Ví dụ, Viettel đã đầu tư mạnh mẽ vào phát triển hệ sinh thái 5G, từ phần cứng đến phần mềm. Hệ sinh thái 5G không chỉ hỗ trợ cho các hoạt động trong nước, mà còn là đòn bẩy mạnh mẽ cho việc mở rộng sang các thị trường quốc tế. Việc sở hữu công nghệ tiên tiến giúp các doanh nghiệp tạo ra ưu thế lớn khi xuất khẩu, vì các sản phẩm này đáp ứng được nhu cầu công nghệ cao ở nước ngoài.

2. Mở rộng quan hệ đối tác quốc tế

Sau khi đã có những sản phẩm và dịch vụ chất lượng, quan hệ đối tác quốc tế chính là cầu nối giúp đưa công nghệ Việt Nam ra thế giới. Các công ty như FPT Software đã chứng minh rằng việc ký kết hợp đồng với các đối tác quốc tế lớn từ Nhật Bản, Mỹ, và châu Âu không chỉ mang lại lợi ích tài chính, mà còn giúp nâng cao uy tín và tầm vóc của doanh nghiệp.

Mối quan hệ đối tác chiến lược mở ra nhiều cơ hội mới. Tham gia vào các chuỗi cung ứng toàn cầu giúp các công ty Việt Nam hiểu rõ hơn về yêu cầu của thị trường quốc tế, đồng thời điều chỉnh sản phẩm để phù hợp hơn với nhu cầu và kỳ vọng của các quốc gia khác nhau. Quan hệ đối tác không chỉ là hợp tác kinh doanh mà còn giúp các doanh nghiệp Việt Nam học hỏi và nâng cao năng lực cạnh tranh.

3. Thâm nhập các thị trường tiềm năng

Sau khi đã có sản phẩm chất lượng và thiết lập các mối quan hệ đối tác, bước tiếp theo là thâm nhập vào các thị trường tiềm năng. Hiện tại, các khu vực như Đông Nam Á, châu Âu, và Bắc Mỹ đang có nhu cầu rất lớn về các giải pháp công nghệ số và dịch vụ CNTT. Tuy nhiên, mỗi thị trường lại có những yêu cầu và đặc thù riêng.

Để thâm nhập thành công vào các thị trường này, các doanh nghiệp cần hiểu rõ về văn hóa, ngôn ngữ và nhu cầu cụ thể của từng quốc gia. Việc điều chỉnh chiến lược tiếp cận để phù hợp với từng thị trường không chỉ giúp tăng khả năng thành công, mà còn giúp doanh nghiệp xây dựng lòng tin với khách hàng quốc tế. Ví dụ, một giải pháp CNTT thành công ở Mỹ có thể cần được điều chỉnh để phù hợp hơn với văn hóa và nhu cầu của khách hàng châu Á.

Ba chiến lược này không hoạt động độc lập mà bổ trợ lẫn nhau. Nâng cao chất lượng sản phẩm là điều kiện tiên quyết để xây dựng uy tín, từ đó dễ dàng tạo lập quan hệ đối tác. Khi đã có quan hệ đối tác, doanh nghiệp có thể hiểu rõ hơn về nhu cầu và yêu cầu của các thị trường nước ngoài, từ đó điều chỉnh sản phẩm và dịch vụ, giúp thâm nhập thị trường một cách hiệu quả hơn.

Thách thức và cách giải quyết

Ngành CNTT Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ, vươn mình ra biển lớn với tiềm năng xuất khẩu dịch vụ và sản phẩm đầy hứa hẹn. Tuy nhiên, con đường hội nhập quốc tế không chỉ trải đầy hoa hồng mà còn ẩn chứa không ít chông gai, đòi hỏi các doanh nghiệp phải tỉnh táo và chủ động thích ứng.

1. Cạnh tranh quốc tế

Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, doanh nghiệp CNTT Việt Nam phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các cường quốc công nghệ như Mỹ, Trung Quốc và Ấn Độ. Sở hữu lợi thế về cơ sở hạ tầng, nguồn lực tài chính và năng lực nghiên cứu phát triển (R&D) vượt trội, các quốc gia này đã xây dựng được hệ sinh thái công nghệ đa dạng và lâu đời, thu hút dòng vốn đầu tư khổng lồ.

Để tồn tại và bứt phá trong cuộc đua khốc liệt này, doanh nghiệp CNTT Việt Nam cần hành động quyết liệt, tập trung vào nâng cao năng lực cạnh tranh cốt lõi bằng cách:

• Đầu tư mạnh mẽ vào R&D: Chủ động nắm bắt xu hướng công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), điện toán đám mây (Cloud Computing)… để tạo ra sản phẩm đột phá, khác biệt, mang lại giá trị vượt trội cho khách hàng.
• Nâng cao chất lượng dịch vụ: Đáp ứng tốt các tiêu chuẩn quốc tế, cung cấp dịch vụ theo yêu cầu riêng của từng thị trường, hướng đến sự chuyên nghiệp và uy tín.
• Mở rộng hợp tác quốc tế: Tham gia vào chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu, hợp tác với các đối tác chiến lược để tiếp cận thị trường, công nghệ và nguồn lực mới.
• Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Đầu tư bài bản cho đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ kỹ sư CNTT có năng lực chuyên môn cao, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường quốc tế.

Thành công của FPT, Viettel trong việc cung cấp dịch vụ CNTT cho các tập đoàn lớn từ Nhật Bản, Mỹ và châu Âu là minh chứng rõ nét cho thấy doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể cạnh tranh sòng phẳng trên trường quốc tế nếu có chiến lược đúng đắn.

2. Rủi ro về an ninh mạng

Cùng với cơ hội, rủi ro về an ninh mạng cũng là thách thức lớn mà doanh nghiệp CNTT phải đối mặt khi mở rộng ra thị trường quốc tế. Sự gia tăng của các dịch vụ trực tuyến khiến hệ thống CNTT dễ trở thành mục tiêu tấn công của tội phạm mạng, từ đánh cắp dữ liệu khách hàng đến phá hoại hệ thống nội bộ.

Để bảo vệ uy tín và sự phát triển bền vững, doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống phòng thủ an ninh mạng vững chắc bằng cách:

• Đầu tư giải pháp an ninh mạng tiên tiến: Triển khai tường lửa, mã hóa dữ liệu, hệ thống phòng thủ AI… để phát hiện và ngăn chặn tấn công mạng một cách hiệu quả.
• Tuân thủ tiêu chuẩn bảo mật quốc tế: Xây dựng quy trình bảo mật nội bộ chặt chẽ, áp dụng nghiêm ngặt các tiêu chuẩn quốc tế như GDPR (Quy định Bảo vệ Dữ liệu Chung của Liên minh châu Âu).
• Phát triển đội ngũ chuyên gia bảo mật: Đào tạo và thu hút nhân tài an ninh mạng để kịp thời phát hiện, xử lý lỗ hổng bảo mật, đảm bảo an toàn cho hệ thống.

3. Biến thách thức thành cơ hội

Hành trình hội nhập quốc tế của ngành CNTT Việt Nam, dù đầy hứa hẹn nhưng cũng không thiếu chông gai. Cạnh tranh khốc liệt và rủi ro an ninh mạng là hai trong số những thách thức lớn mà doanh nghiệp phải đối mặt. Tuy nhiên, với nỗ lực không ngừng, chiến lược phù hợp, sự nhạy bén trong nắm bắt xu hướng và tinh thần dám nghĩ dám làm, doanh nghiệp CNTT Việt Nam hoàn toàn có thể biến thách thức thành cơ hội, vươn lên khẳng định vị thế trên trường quốc tế.

Case Study: Thành công của Viettel trên thị trường quốc tế

Viettel, một trong những tập đoàn công nghệ và viễn thông hàng đầu của Việt Nam, là minh chứng điển hình cho sự thành công trong việc đưa sản phẩm và dịch vụ công nghệ ra thế giới. Đặc biệt, Viettel đã mở rộng hoạt động ra nhiều quốc gia, tập trung vào các thị trường ở châu Phi và Đông Nam Á, nhờ vào chiến lược kinh doanh thông minh và sự điều chỉnh linh hoạt.

1. Làm chủ công nghệ 5G

Một trong những yếu tố quan trọng trong chiến lược của Viettel là khả năng làm chủ công nghệ 5G. Tự phát triển các sản phẩm phần cứng và phần mềm liên quan đến 5G giúp Viettel không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh so với các nhà cung cấp nước ngoài. Công nghệ 5G của Viettel đã được triển khai thành công ở nhiều quốc gia, giúp tạo ra nền tảng viễn thông tiên tiến và sẵn sàng phục vụ nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng.

2. Điều chỉnh chiến lược phù hợp với từng thị trường

Một trong những lý do Viettel thành công ở các thị trường quốc tế là khả năng điều chỉnh chiến lược để phù hợp với đặc thù của từng quốc gia. Chẳng hạn, tại các thị trường ở châu Phi như Mozambique và Tanzania, Viettel không chỉ tập trung vào cung cấp dịch vụ viễn thông chất lượng cao mà còn chú trọng vào việc làm sao để giá cả dịch vụ phù hợp với mức thu nhập của người dân địa phương. Bằng cách này, Viettel không chỉ chiếm lĩnh thị phần mà còn xây dựng được lòng tin từ khách hàng.

3. Tích hợp dịch vụ công nghệ cao vào cuộc sống hàng ngày

Ngoài việc cung cấp các dịch vụ viễn thông cơ bản, Viettel còn tích hợp các giải pháp công nghệ cao như thanh toán điện tử, dịch vụ tài chính di động (mobile money), và các ứng dụng dành cho y tế, giáo dục. Tại các quốc gia như Myanmar và Campuchia, Viettel đã phát triển các ứng dụng di động giúp người dân truy cập dịch vụ y tế từ xa, thanh toán hóa đơn, hoặc mua hàng trực tuyến một cách tiện lợi, nâng cao chất lượng cuộc sống và tiếp cận với công nghệ hiện đại.

4. Đối phó với các thách thức và cạnh tranh

Dù phải đối mặt với sự cạnh tranh từ các tập đoàn viễn thông quốc tế lớn, Viettel vẫn biết cách duy trì lợi thế bằng việc tạo ra các sản phẩm và dịch vụ đặc thù, phù hợp với điều kiện kinh tế và xã hội của từng quốc gia. Đặc biệt, trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt tại các thị trường Đông Nam Á, Viettel đã không ngừng cải tiến và cập nhật công nghệ, đồng thời đảm bảo dịch vụ chăm sóc khách hàng tốt nhất, qua đó giúp họ duy trì vị thế dẫn đầu.

Kết luận

Ngành công nghệ thông tin Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ với tiềm năng xuất khẩu đầy hứa hẹn. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa cơ hội và vượt qua thách thức, các doanh nghiệp cần không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển, mở rộng quan hệ đối tác quốc tế và thâm nhập vào các thị trường tiềm năng. Đồng thời, việc đối phó với sự cạnh tranh khốc liệt và rủi ro an ninh mạng là điều cần thiết để các doanh nghiệp Việt có thể khẳng định vị thế trên bản đồ công nghệ toàn cầu.

Nguồn: Tổng hợp.