Ngành dệt may đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu và Việt Nam. Với hàng triệu lao động, ngành này không chỉ tạo việc làm mà còn đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu quốc gia. Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường cạnh tranh và xu hướng tiêu dùng thay đổi, marketing đang trở thành yếu tố cốt lõi giúp doanh nghiệp may mặc định hình thương hiệu và mở rộng thị phần.

Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện về ngành dệt may, từ thực trạng đến xu hướng, thách thức, và cơ hội, đồng thời gợi ý các chiến lược giúp doanh nghiệp Việt Nam khẳng định vị thế trên trường quốc tế.

Thực trạng ngành dệt may hiện nay

Ngành dệt may toàn cầu đang trên đà phát triển mạnh mẽ, với quy mô thị trường ước tính đạt 748 tỷ USD vào năm 2024 và có thể đạt 889,24 tỷ USD vào năm 2029, với tốc độ tăng trưởng hàng năm (CAGR) 3,52% trong giai đoạn 2024-2029.

Tuy nhiên, năm 2023 là một năm đầy thử thách đối với ngành dệt may Việt Nam. Sự tác động của suy thoái kinh tế và lạm phát toàn cầu đã gây áp lực lớn lên cả sản xuất và chính sách của ngành. Theo báo cáo từ Tổng cục Thống kê Việt Nam, tổng kim ngạch xuất khẩu dệt may của Việt Nam năm 2023 chỉ đạt 40,3 tỷ USD, giảm hơn 9% so với năm 2022. Điều này phản ánh những khó khăn trong việc duy trì đà tăng trưởng khi phải đối mặt với biến động mạnh mẽ từ thị trường quốc tế.

Tuy vậy, bước sang năm 2024, ngành dệt may đã bắt đầu có những tín hiệu phục hồi đáng mừng. Cụ thể, theo Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), trong quý I/2024, xuất khẩu dệt may đã đạt khoảng 9,5 tỷ USD, tăng 9,6% so với cùng kỳ năm 2023. Đây là dấu hiệu tích cực, cho thấy các doanh nghiệp dệt may đã có nhiều đơn hàng hơn so với năm trước.

Sự phục hồi này tiếp tục được củng cố trong 8 tháng đầu năm 2024, khi kim ngạch xuất khẩu ước tính đạt 28,32 tỷ USD, tăng 6,1% so với cùng kỳ năm 2023. Sự tăng trưởng này chủ yếu nhờ vào chu kỳ tăng cầu vào cuối năm và sự hồi phục tại các thị trường chủ lực như Hoa Kỳ, Nhật Bản, EU, Hàn Quốc và Trung Quốc. Trong đó, Hoa Kỳ vẫn là thị trường lớn nhất, chiếm 37,2% tổng giá trị xuất khẩu, tiếp theo là Nhật Bản (9,9%), EU (9,7%), Hàn Quốc (8,7%) và Trung Quốc (6,7%). Phần còn lại, chiếm 27,8%, thuộc về các thị trường khác.

Bối cảnh này càng khẳng định vai trò quan trọng của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Hiện nay, Việt Nam đã vươn lên nằm trong top 3 quốc gia xuất khẩu dệt may lớn nhất thế giới, cùng với Trung Quốc và Bangladesh. Thành công này không chỉ đến từ các lợi thế quan trọng như nguồn lao động dồi dào và môi trường chính trị ổn định, mà còn nhờ vào việc ký kết hàng loạt hiệp định thương mại tự do quan trọng, điển hình là CPTPP và EVFTA. Những yếu tố này không chỉ giúp ngành dệt may Việt Nam tăng cường khả năng cạnh tranh, mà còn mở ra cơ hội hợp tác quốc tế, củng cố vị thế của Việt Nam như một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Top sản phẩm dệt may được ưa chuộng hiện nay

Ngành dệt may không ngừng phát triển để đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng trong nước và quốc tế. Mỗi phân khúc thời trang và chất liệu đều mang những đặc điểm nổi bật, phù hợp với các nhóm đối tượng cụ thể.

1. Loại thời trang phổ biến

Các sản phẩm dệt may hiện nay phục vụ nhiều phong cách và mục đích sử dụng khác nhau, nhưng ba dòng thời trang nổi bật nhất là:

• Thời trang công sở: Đây là phân khúc chủ lực, với các sản phẩm như áo sơ mi, vest, quần âu được thiết kế thanh lịch, chỉn chu. Những sản phẩm này thường được ưa chuộng bởi tính ứng dụng cao và phù hợp với nhiều môi trường làm việc chuyên nghiệp.

• Thời trang trẻ em: Đối tượng này đòi hỏi sự cẩn trọng trong thiết kế và lựa chọn chất liệu. Quần áo dành cho trẻ em thường tập trung vào các tiêu chí như an toàn, mềm mại và thoải mái, đảm bảo sức khỏe làn da nhạy cảm của trẻ.

• Thời trang thể thao: Với sự gia tăng của phong trào sống khỏe và tập luyện thể dục, thời trang thể thao ngày càng được yêu thích. Các sản phẩm trong phân khúc này chú trọng vào tính năng co giãn tốt, thấm hút mồ hôi hiệu quả và bền bỉ, giúp người mặc cảm thấy thoải mái trong các hoạt động thể chất.

2. Loại vải được ưa chuộng

Cùng với sự đa dạng trong thiết kế thời trang, việc lựa chọn chất liệu vải phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng sản phẩm và sự hài lòng của người tiêu dùng.

• Cotton: Loại vải này luôn đứng đầu trong danh sách ưu tiên nhờ đặc tính mềm mại, thấm hút mồ hôi tốt và thân thiện với môi trường. Cotton thường được sử dụng rộng rãi cho cả thời trang công sở lẫn trang phục trẻ em.
• Vải sợi tổng hợp: Với ưu điểm bền, nhẹ và giá thành hợp lý, vải sợi tổng hợp như polyester hoặc nylon thường được dùng cho thời trang thể thao và các sản phẩm cần độ bền cao.
• Vải tái chế: Đây là xu hướng mới nổi trong bối cảnh thời trang bền vững. Sử dụng vải từ nguyên liệu tái chế không chỉ giúp giảm thiểu tác động đến môi trường mà còn thu hút được sự quan tâm từ người tiêu dùng có ý thức về bảo vệ môi trường.

Các cơ hội cho ngành dệt may Việt Nam

Ngành dệt may Việt Nam đang đứng trước những cơ hội lớn nhờ sự thay đổi trong xu hướng thị trường toàn cầu và các chính sách hỗ trợ tích cực. Dưới đây là những yếu tố then chốt tạo nên tiềm năng phát triển vượt bậc cho ngành này.

1. Hiệp định thương mại tự do (FTA)

Các hiệp định thương mại tự do (FTA) như Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) và Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã mở ra cánh cửa cho ngành dệt may Việt Nam tiếp cận các thị trường lớn và khó tính như EU, Mỹ, và Nhật Bản. Nhờ việc giảm hoặc xóa bỏ thuế nhập khẩu, sản phẩm dệt may Việt Nam trở nên cạnh tranh hơn về giá cả so với các nước ngoài khối FTA. Điều này không chỉ thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu mà còn giúp doanh nghiệp Việt Nam khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.

2. Sự chuyển dịch chuỗi cung ứng

Biến động trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt từ tác động của đại dịch COVID-19 và xung đột thương mại Mỹ – Trung, đã thúc đẩy nhiều tập đoàn đa quốc gia chuyển dịch sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam. Lý do chính nằm ở vị trí địa lý thuận lợi, chính sách thu hút đầu tư hấp dẫn, và năng lực sản xuất ngày càng được nâng cao. Xu hướng này không chỉ gia tăng cơ hội hợp tác với các đối tác quốc tế mà còn giúp ngành dệt may Việt Nam trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. 

Đồng thời, Plus84 sở hữu nguồn dữ liệu dồi dào với hơn 5 triệu doanh nghiệp Nhật Bản, trong đó có hơn 1.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực May mặc – Thời trang. Đây là cơ hội lớn để các doanh nghiệp Việt Nam tìm kiếm đối tác và mở rộng thị trường tại Nhật Bản, một trong những thị trường tiêu thụ hàng đầu thế giới.

3. Thời trang bền vững

Xu hướng tiêu dùng đang chuyển dần sang các sản phẩm thân thiện với môi trường và có trách nhiệm xã hội. Đây là cơ hội lớn để các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư vào sản xuất xanh như sử dụng vải tái chế, giảm lượng nước thải, và cải tiến công nghệ sản xuất sạch. Việc đáp ứng nhu cầu thời trang bền vững không chỉ giúp doanh nghiệp tăng doanh số mà còn nâng cao giá trị thương hiệu và thu hút thêm khách hàng ở các thị trường phát triển như EU và Bắc Mỹ.

4. Thương mại điện tử

Trong kỷ nguyên số, các nền tảng thương mại điện tử đang trở thành cầu nối quan trọng giúp doanh nghiệp dệt may Việt Nam tiếp cận khách hàng toàn cầu. Thay vì phải đầu tư lớn vào mở cửa hàng vật lý, doanh nghiệp có thể xây dựng sự hiện diện trên các nền tảng B2B như Alibaba, Amazon, hoặc các trang web bán hàng riêng. Điều này giúp giảm chi phí vận hành, tăng tính linh hoạt và dễ dàng thử nghiệm các sản phẩm mới trên thị trường quốc tế. Ngoài ra, thương mại điện tử cũng mang lại cơ hội cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.

Những thách thức lớn của ngành dệt may

Ngành dệt may Việt Nam, dù sở hữu nhiều lợi thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế, vẫn phải đối mặt với những thách thức không nhỏ. Những vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng duy trì lợi thế hiện tại mà còn tạo ra rào cản cho sự phát triển bền vững trong tương lai.

1. Chi phí sản xuất tăng cao

Một trong những áp lực lớn nhất đối với ngành dệt may Việt Nam là sự gia tăng liên tục của chi phí sản xuất. Giá nguyên liệu thô như bông, sợi, và hóa chất đang chịu ảnh hưởng bởi biến động giá cả toàn cầu, dẫn đến chi phí đầu vào tăng cao. Đồng thời, chi phí nhân công – vốn là lợi thế cạnh tranh của Việt Nam trong nhiều năm qua – cũng ngày càng tăng do mức lương tối thiểu được điều chỉnh và nhu cầu về lao động có tay nghề cao hơn. Điều này tạo áp lực trực tiếp lên lợi nhuận của các doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp nhỏ và vừa vốn có khả năng tài chính hạn chế.

2. Cạnh tranh gay gắt

Ngành dệt may Việt Nam phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới. Bangladesh và Ấn Độ, với chi phí lao động thấp hơn, đang dần chiếm lĩnh thị trường ở phân khúc giá rẻ. Trong khi đó, Trung Quốc vẫn là đối thủ mạnh nhờ quy mô sản xuất lớn, cơ sở hạ tầng hiện đại và sự ứng dụng công nghệ cao. Các quốc gia này không chỉ cạnh tranh về giá mà còn đang nỗ lực nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm, khiến Việt Nam phải nỗ lực hơn để duy trì vị thế.

3. Biến động chuỗi cung ứng

Các sự kiện toàn cầu trong thời gian qua, đặc biệt là đại dịch COVID-19, đã phơi bày sự dễ tổn thương của chuỗi cung ứng ngành dệt may. Việc phong tỏa và hạn chế giao thương quốc tế đã khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc nhập khẩu nguyên liệu và xuất khẩu sản phẩm. Hơn nữa, chi phí vận chuyển tăng cao và thời gian giao hàng kéo dài cũng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến kế hoạch sản xuất và kinh doanh. Trong bối cảnh thế giới chưa hoàn toàn ổn định, các biến động khác như xung đột chính trị hay thiên tai cũng có thể tiếp tục làm gián đoạn chuỗi cung ứng.

4. Áp lực từ người tiêu dùng

Thói quen và yêu cầu của người tiêu dùng ngày nay đang thay đổi mạnh mẽ. Khách hàng không chỉ quan tâm đến mẫu mã và giá cả, mà còn đòi hỏi tính minh bạch trong quy trình sản xuất, khả năng truy xuất nguồn gốc nguyên liệu, và các sản phẩm thân thiện với môi trường. Họ cũng đặt kỳ vọng cao hơn về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, bao gồm điều kiện làm việc của người lao động và mức độ tác động đến môi trường. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải thay đổi cách vận hành truyền thống, đầu tư nhiều hơn vào công nghệ và các sáng kiến bền vững – một thách thức không nhỏ, đặc biệt đối với những doanh nghiệp có nguồn lực hạn chế.

Doanh nghiệp dệt may Việt Nam cần làm gì để thích nghi và phát triển?

Trong bối cảnh ngành dệt may đối mặt với nhiều thách thức và cạnh tranh gay gắt, các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ cần ứng phó mà còn phải chủ động đổi mới để tận dụng cơ hội. Dưới đây là những giải pháp thiết thực mà doanh nghiệp nên áp dụng:

1. Ứng dụng công nghệ hiện đại

Công nghệ đang thay đổi cách thức hoạt động của ngành dệt may, và các doanh nghiệp Việt Nam cần tận dụng điều này. Việc triển khai các giải pháp tự động hóa giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào lao động thủ công, đồng thời tăng độ chính xác và tốc độ sản xuất. Chẳng hạn, hệ thống robot tự động có thể hỗ trợ trong các công đoạn cắt, may hoặc đóng gói, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí.

Bên cạnh đó, việc áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào quản lý chuỗi cung ứng hoặc dự báo xu hướng thời trang sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định chính xác hơn, tối ưu hóa quy trình sản xuất và đáp ứng nhu cầu khách hàng nhanh chóng hơn. Đây không chỉ là cách để nâng cao năng suất mà còn là yếu tố quyết định khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

Tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp dệt may đã có bước chuyển mình mạnh mẽ thông qua việc áp dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất như:

• Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex) đã triển khai hệ thống quản lý sản xuất thông minh (MES – Manufacturing Execution System) tại nhiều nhà máy thành viên. Hệ thống này giúp giám sát và tối ưu hóa quy trình sản xuất theo thời gian thực, cải thiện năng suất và giảm lãng phí.
• Tổng Công ty May 10 không chỉ đầu tư vào hệ thống máy may tự động mà còn áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) để dự đoán xu hướng nhu cầu thị trường, từ đó đưa ra các quyết định sản xuất và kinh doanh chính xác hơn. Điều này giúp May 10 duy trì vị thế cạnh tranh mạnh mẽ trên thị trường nội địa và quốc tế.
• Công ty Cổ phần Dệt May Thành Công (TCM) đã tích hợp các giải pháp ERP (Enterprise Resource Planning) để quản lý toàn diện từ sản xuất, tồn kho, đến logistics. Nhờ vậy, TCM đã tối ưu hóa hoạt động và đáp ứng tốt hơn yêu cầu khắt khe từ các khách hàng lớn tại Mỹ và châu Âu.

2. Xây dựng thương hiệu bền vững

Trong xu hướng tiêu dùng hiện đại, khách hàng ngày càng quan tâm đến tính bền vững của sản phẩm. Do đó, doanh nghiệp cần đầu tư vào việc sản xuất các sản phẩm thân thiện với môi trường, chẳng hạn như sử dụng nguyên liệu tái chế hoặc vải hữu cơ. Điều này không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn nâng cao giá trị thương hiệu trong mắt khách hàng quốc tế.

Ngoài ra, sự minh bạch trong quy trình sản xuất cũng là yếu tố then chốt để tạo dựng lòng tin. Khách hàng ngày nay muốn biết sản phẩm của họ được sản xuất ở đâu, dưới điều kiện như thế nào. Doanh nghiệp có thể cung cấp thông tin rõ ràng về nguồn gốc nguyên liệu, quy trình sản xuất, hoặc sử dụng blockchain để theo dõi chuỗi cung ứng. Một thương hiệu bền vững không chỉ thu hút khách hàng mà còn giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường một cách ổn định.

3. Phát triển chiến lược marketing sáng tạo

Marketing sáng tạo là chìa khóa để các doanh nghiệp dệt may Việt Nam tiếp cận khách hàng mới và giữ vững vị thế trên thị trường. Việc tận dụng các mạng xã hội như Facebook, Instagram, hoặc TikTok để quảng bá sản phẩm không chỉ hiệu quả về chi phí mà còn tiếp cận được nhiều đối tượng khách hàng, đặc biệt là giới trẻ.

Ngoài ra, các nền tảng thương mại điện tử như Shopee, Lazada, hoặc Alibaba cũng là công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận thị trường quốc tế. Kết hợp với đó, việc triển khai các chiến dịch influencer marketing – hợp tác với các người nổi tiếng hoặc KOLs – sẽ giúp tăng cường sự nhận diện thương hiệu, tạo ảnh hưởng lớn hơn đến quyết định mua hàng của người tiêu dùng.

4. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực

Nguồn nhân lực là yếu tố quan trọng nhất trong bất kỳ chiến lược phát triển nào. Để thích nghi với sự thay đổi nhanh chóng của ngành, các doanh nghiệp dệt may cần đầu tư vào chương trình đào tạo kỹ năng công nghệ cho nhân viên, chẳng hạn như sử dụng phần mềm thiết kế, vận hành máy móc tự động, hoặc quản lý dữ liệu bằng AI.

Bên cạnh đó, kỹ năng quản lý và vận hành hiệu quả cũng cần được nâng cao để đáp ứng nhu cầu của thị trường toàn cầu. Một đội ngũ nhân viên được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng sẽ giúp doanh nghiệp vận hành mượt mà hơn, nhanh chóng thích ứng với các thay đổi và tận dụng cơ hội tốt hơn.

Kết luận

Việc ứng dụng công nghệ hiện đại, xây dựng thương hiệu bền vững, phát triển chiến lược marketing sáng tạo, và đào tạo nguồn nhân lực không chỉ giúp doanh nghiệp dệt may Việt Nam vượt qua thách thức hiện tại mà còn tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài. Đây là thời điểm để doanh nghiệp đổi mới và khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.

Bạn muốn xuất khẩu sản phẩm của mình đến Nhật Bản và Mỹ? Plus84 sẽ đồng hành cùng bạn trong suốt quá trình từ nghiên cứu thị trường đến xây dựng thương hiệu B2B và tiếp cận khách hàng. Với dịch vụ tư vấn tiếp thị xuất khẩu chuyên sâu, chúng tôi sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí marketing và đạt được hiệu quả kinh doanh cao nhất.