Sản phẩm tốt, thị trường lớn: Vì sao vẫn thất bại nếu tiếp cận sai người mua?

Orange Blue and Red Corporate Logistics Industry Presentation

“Nếu sản phẩm tốt và giá cạnh tranh, chắc chắn sẽ bán được.”
Đây là niềm tin phổ biến trong nhiều doanh nghiệp Việt Nam khi bước vào thị trường quốc tế. Tuy nhiên, dữ liệu lại cho thấy điều ngược lại: 85% sản phẩm tốt vẫn thất bại, theo Harvard Business Review (HBR, 2023). Con số này phủ nhận hoàn toàn ảo tưởng rằng “chất lượng sẽ tự thắng”.

Trong tiếp thị xuất khẩu B2B, thất bại hiếm khi đến từ sản phẩm kém. Nguyên nhân thường xuất phát từ sai khách hàng, sai nỗi đau, sai cách tiếp cận. Và nếu doanh nghiệp không xử lý được ba điểm này, mọi nỗ lực về sản phẩm, chi phí marketing hay đội ngũ bán hàng đều trở nên vô nghĩa.

Bài viết này phân tích rõ từng sai lầm và gợi ý con đường để sản phẩm tốt tìm đúng người mua. Đây cũng là nền tảng trong triết lý tiếp thị của Plus84: tối ưu chi phí, tăng trưởng lợi nhuận với Agile Marketing toàn diện.


Ảo tưởng “Sản phẩm tốt sẽ tự bán được”

Gốc rễ của nhiều thất bại đến từ một niềm tin nền tảng: chất lượng vượt trội sẽ tự nó đảm bảo thành công. Đây là một lối tư duy một chiều cực kỳ nguy hiểm trong một thị trường cạnh tranh khốc liệt, nơi khách hàng có vô số lựa chọn. Thực tế phũ phàng là thị trường không vận hành theo cách chúng ta mong muốn.
Cuộc chiến kinh doanh không phải là cuộc thi về chất lượng kỹ thuật được định nghĩa tại nhà máy. Nó là cuộc chiến về sự lựa chọn trong tâm trí của khách hàng. Một sản phẩm có thể hoàn hảo về mặt tính năng, nhưng nếu nó không giải quyết được đúng nhu cầu hoặc không được “cảm nhận” là tốt hơn bởi người mua, nó vẫn sẽ nằm trên kệ. Sự khác biệt giữa “chất lượng kỹ thuật” và “chất lượng cảm nhận” chính là ranh giới giữa tồn kho và bán chạy.
“Thị trường không thưởng cho sản phẩm tốt – thị trường thưởng cho sản phẩm được lựa chọn.
Nếu chất lượng vượt trội không phải là tấm vé đảm bảo thành công, vậy đâu là những sai lầm thực sự đang nhấn chìm các sản phẩm tiềm năng?
Gợi ý hành động
  • Đừng chỉ nói về tính năng, hãy diễn giải giá trị.

  • Đo lường perceived value bằng khảo sát và phân tích hành vi.

  • Dùng nội dung so sánh trực tiếp để giảm rủi ro cảm nhận.


Bán cho “mọi người” nghĩa là bán cho “không ai cả”

Một trong những sai lầm phổ biến và tai hại nhất trong chiến lược ra mắt sản phẩm là cố gắng trở thành tất cả đối với tất cả mọi người. Việc nhắm đến một thị trường quá rộng không chỉ làm lãng phí nguồn lực mà còn khiến thông điệp của bạn trở nên loãng, mờ nhạt và cuối cùng là không thể chạm đến bất kỳ ai.
Khi một công ty tuyên bố sản phẩm của mình dành cho “tất cả mọi người”, thị trường sẽ nghe thành “không dành riêng cho ai cả”. Một sản phẩm không có tính đặc thù sẽ không thể tạo ra lý do đủ mạnh để khách hàng lựa chọn nó thay vì hàng trăm đối thủ khác. Hãy xem xét các ví dụ thực tế:
• Trà thảo mộc cao cấp không phải là sản phẩm dành cho học sinh cấp 2.
• Ứng dụng quản lý nhân sự phức tạp không thể bán được cho một công ty gia đình chỉ có 4 người.
Để tránh cái bẫy này, bước đầu tiên và quan trọng nhất là xây dựng “Chân dung khách hàng mục tiêu” (Customer Persona). Đây là công cụ thiết yếu để doanh nghiệp tập trung chiến lược, ngôn ngữ và kênh tiếp cận của mình một cách chính xác. Tuy nhiên, chỉ việc tạo ra một chân dung khách hàng là chưa đủ, bởi ngay cả những doanh nghiệp cố gắng làm điều này cũng có thể mắc sai lầm.
Gợi ý hành động
  • Thu hẹp ICP theo ngành, quy mô, hành vi mua.

  • Loại bỏ 80% đối tượng “không phù hợp”.

  • Tập trung vào nhóm “khả năng chuyển đổi cao nhất”.


Persona trên giấy, nỗi đau thì ngoài đời thật

Việc tạo ra một chân dung khách hàng không phải là một viên đạn bạc. Giá trị chiến lược của nó chỉ thực sự phát huy khi hồ sơ này được xây dựng dựa trên thực tế và phản ánh chính xác những động lực sâu xa của người mua. Rất nhiều doanh nghiệp thất bại vì chân dung khách hàng của họ chỉ là một bản mô tả lý thuyết, xa rời thực tế.
Những sai lầm phổ biến khi xây dựng persona bao gồm:
• Dựa trên giả định thay vì dữ liệu thực tế: Nhiều doanh nghiệp xây dựng hồ sơ khách hàng dựa trên cảm tính hoặc những gì họ nghĩ về khách hàng, thay vì phân tích dữ liệu cứng từ Google Analytics, hệ thống CRM, hay các cuộc khảo sát trực tiếp.
• Bỏ qua yếu tố cảm xúc và “nỗi đau”: Chỉ tập trung vào các yếu tố nhân khẩu học (tuổi, giới tính, thu nhập) mà quên đi điều quan trọng nhất: những vấn đề, khó khăn, hay nhu cầu chưa được đáp ứng (Pain Points) mà sản phẩm phải giải quyết.
• Nhầm lẫn giữa người dùng và người mua (Đặc biệt trong B2B): Đây là một lỗi chí mạng trong môi trường B2B. Doanh nghiệp cần phân biệt rõ giữa Hồ sơ khách hàng lý tưởng (Ideal Customer Profile – ICP) – tức là công ty phù hợp nhất với sản phẩm – và Chân dung người mua (Buyer Persona) – tức là cá nhân cụ thể có quyền ra quyết định trong công ty đó. Như một chuyên gia đã nói thẳng: “thằng cần dùng đồ của mình chưa chắc đã là thằng móc ví trả tiền!”.
Case Baemin

Baemin hiểu rất rõ chân dung người dùng: Gen Z – thành thị – thích nội dung bắt trend. Nhưng họ không hiểu đúng nỗi đau cốt lõi: người mua quan tâm giá rẻ và phí ship thấp. Grab và ShopeeFood làm tốt hơn điều này, nên Baemin thất bại dù Creative tuyệt vời.

“Không lẽ chỉ vì quảng cáo dễ thương mà tôi mua hàng của bạn?”
— PGS. Hồ Đắc Nguyên Ngã

Gợi ý hành động
  • Xây ICP bằng dữ liệu thực.

  • Viết lại persona dựa trên pain points.

  • Phân tách rõ: user persona – buyer persona – economic buyer.


Tìm đúng người nhưng giao tiếp sai cách

Ngay cả khi bạn đã xác định được khách hàng lý tưởng một cách hoàn hảo, chiến thắng vẫn chưa nằm trong tay. Cách bạn thực thi chiến lược bán hàng và truyền thông – từ thông điệp, ngôn ngữ đến thái độ – có thể là yếu tố quyết định thành bại. Một cách tiếp cận không phù hợp sẽ phá hỏng mọi nỗ lực nghiên cứu trước đó.
Hai sai lầm nghiêm trọng trong giao tiếp bán hàng thường là:
1. Quá chú trọng bản thân: Nhiều nhân viên bán hàng chỉ tập trung vào việc bán hàng theo lịch trình của mình. Họ nói về tính năng, về sản phẩm, về công ty, thay vì tập trung vào việc giúp khách hàng đạt được mục tiêu của họ. Cách tiếp cận này khiến khách hàng cảm thấy bị áp lực và không được tôn trọng.
2. Không giao tiếp bằng ngôn ngữ của người ra quyết định: Trong bán hàng B2B, việc không thể giao tiếp hiệu quả với các giám đốc cấp cao là một nguyên nhân thất bại phổ biến. Những người có quyền quyết định cuối cùng quan tâm đến kết quả kinh doanh, ROI, và chiến lược, chứ không phải các chi tiết kỹ thuật mà nhân viên cấp dưới quan tâm.
Một câu chuyện ngụ ngôn về tình yêu đã minh họa xuất sắc sai lầm này. Một chàng trai “rất tốt” – đẹp trai, nhà mặt phố, kinh tế vững vàng – nhưng lại thất bại trong việc chinh phục cô gái mình thích. Anh ta có mọi lợi thế, nhưng cách tiếp cận lại tự phụ, dồn dập và chỉ tập trung vào mong muốn của bản thân, giống như lời cầu hôn cấp tốc của Edison. Anh ta thất bại vì cách tiếp cận của mình hoàn toàn chỉ nói về bản thân và những gì anh ta muốn, giống hệt như một nhân viên bán hàng chỉ chăm chăm nói về tính năng sản phẩm mà không hề quan tâm đến mục tiêu hay ‘nỗi đau’ thực sự của khách hàng.
Vậy các công ty thành công đã làm thế nào để vượt qua những cạm bẫy này và tìm thấy con đường đến với đúng khách hàng của mình?
Gợi ý hành động
  • Viết lại messaging theo outcome, không phải feature.

  • Gửi nội dung khác nhau cho từng vai trò trong buying committee.

  • Dùng AI để phân tích điểm chạm hiệu quả nhất.


Chìa khóa thành công — ICP siêu cụ thể & chiến lược thu hẹp rủi ro

Sau khi đã xác định những cạm bẫy của việc nhắm đến “tất cả mọi người”, tạo ra chân dung khách hàng rỗng tuếch và giao tiếp một cách vị kỷ, chúng ta đi đến một giải pháp có vẻ phản trực giác nhưng lại vô cùng mạnh mẽ, giải quyết cả ba sai lầm trên tận gốc rễ: sự theo đuổi có kỷ luật một Hồ sơ khách hàng lý tưởng (ICP) siêu cụ thể. Đây không chỉ là việc nhắm đến một thị trường nhỏ; đó là việc tạo ra một môi trường được kiểm soát để đạt được sự phù hợp hoàn hảo giữa sản phẩm và thị trường trước khi mở rộng quy mô.
Các nghiên cứu điển hình về những công ty B2B thành công đã chứng minh sức mạnh của phương pháp này. Họ tìm thấy chỗ đứng ban đầu bằng cách lựa chọn khách hàng một cách cực kỳ khắt khe.
• Gusto: Ban đầu, ICP của họ không chỉ là các doanh nghiệp nhỏ. Tomer London, nhà đồng sáng lập, chia sẻ rằng họ chỉ nhắm đến những công ty có đúng 5 nhân viên, ở California, không có phúc lợi, và chấp nhận chờ lương 8 ngày. Ông giải thích chiến lược này: Vì “kén cá” nên giá trị tôi anh mang lại cho họ cũng y như kim cương! Thế nên họ chọn tôi anh, và tôi anh cũng chỉ cần phục vụ “cái mỏ kim cương” be bé đó thôi.
• Gong: Mục tiêu của họ là các công ty phần mềm B2B bán hàng bằng tiếng Anh, tại Mỹ, qua video call, với quy mô hợp đồng từ 1.000 đến 100.000 USD. Sự lựa chọn này cho phép họ thu thập dữ liệu nhất quán và hiểu sâu sắc nỗi đau của một nhóm khách hàng rất đặc thù.
• Snyk: Họ không nhắm đến tất cả các lập trình viên, mà chỉ tập trung vào những developer viết code bằng Node.js và cực kỳ quan tâm đến an ninh mạng. Việc “đi sâu” vào một “ao làng” đủ nhỏ giúp họ kiểm chứng sản phẩm và nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường ngách này.
Sự tập trung có kỷ luật này chính là cách một công ty đạt được trạng thái “Product-Market Fit” – điểm mà ở đó sản phẩm thỏa mãn hoàn hảo một nhu cầu của thị trường. Như Marc Andreessen đã định nghĩa: “Product Market Fit có nghĩa là sản phẩm đang ở trong thị trường tốt và có thể thỏa mãn thị trường đó”.


Áp dụng cho doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam

Doanh nghiệp Việt thường mắc hai sai lầm:

  1. Muốn bán cho quá nhiều phân khúc cùng lúc.

  2. Tin rằng thị trường Nhật, Mỹ, EU “lớn nên ai cũng mua”.

Nhưng các thị trường lớn lại đòi hỏi tập trung cực kỳ cao. Đây là nơi Plus84 đồng hành để:

  • Xác định đúng ICP dựa trên dữ liệu thị trường Nhật, Hàn, Mỹ.

  • Dùng Sald để phân tích và tiếp cận đúng người mua, đúng doanh nghiệp.

  • Tạo Agile Marketing để kiểm chứng thông điệp trong 2–4 tuần thay vì 6 tháng.

  • Giảm 50% chi phí marketing và tăng 40% tỷ lệ chuyển đổi trong 6 tháng, theo cam kết thương hiệu.


Kết luận

Thị trường không chấp nhận sản phẩm tốt nhất. Thị trường chỉ chấp nhận sản phẩm phù hợp nhất, cho một nhóm khách hàng đủ nhỏ nhưng đủ đau.

Ba câu hỏi giúp doanh nghiệp đánh giá lại chiến lược:

  1. Sản phẩm của bạn tốt cho ai – thật sự cụ thể?

  2. Nỗi đau họ sẵn sàng trả tiền là gì?

  3. Bạn đã tiếp cận họ theo cách họ muốn nghe chưa?

Nếu không trả lời được ba câu hỏi này, mọi nỗ lực xuất khẩu chỉ là đánh cược. Nếu doanh nghiệp của bạn muốn giảm rủi ro mở thị trường và tìm đúng khách hàng quốc tế trong 6 tháng, hãy đăng ký nhận tư vấn chiến lược hoặc demo Sald từ Plus84.