Thị trường nào đang tăng trưởng mạnh về nhu cầu nông sản của Việt Nam?

Ngành nông nghiệp Việt Nam đang chứng kiến những tín hiệu tích cực với xu hướng xuất khẩu tăng trưởng mạnh mẽ sang nhiều thị trường trọng điểm. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và các hiệp định thương mại tự do được mở rộng, việc nắm bắt được những thị trường tiềm năng đang có nhu cầu cao về nông sản Việt Nam trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các thị trường đang tăng trưởng mạnh nhất về nhu cầu nông sản của Việt Nam trong năm 2025.

1. Trung Quốc – Thị trường xuất khẩu nông sản số 1 của Việt Nam

Trung Quốc tiếp tục khẳng định vị thế là thị trường xuất khẩu nông sản lớn nhất của Việt Nam, chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng kim ngạch xuất khẩu. Thị trường này đặc biệt quan trọng với các mặt hàng chủ lực như rau quả, gạo, sắn và thủy sản.

Tiềm năng tăng trưởng ấn tượng

Theo các báo cáo phân tích thị trường, nhu cầu tiêu thụ rau quả và thủy sản tại Trung Quốc dự báo sẽ tăng lần lượt 6,64% và 7,56% mỗi năm trong giai đoạn 2024-2029. Con số này cho thấy tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ và bền vững của thị trường Trung Quốc đối với nông sản Việt Nam.

Sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố, bao gồm sự gia tăng của tầng lớp trung lưu Trung Quốc với thu nhập khả dụng cao hơn, xu hướng tiêu dùng thực phẩm chất lượng và an toàn, cùng với nhu cầu đa dạng hóa nguồn cung thực phẩm. Đặc biệt, người tiêu dùng Trung Quốc ngày càng ưa chuộng các sản phẩm nông sản tươi sống, trái cây nhiệt đới và thủy sản cao cấp – những mặt hàng mà Việt Nam có lợi thế cạnh tranh mạnh.

Lợi thế địa lý và logistics

Việt Nam có lợi thế cạnh tranh rõ rệt nhờ vị trí địa lý gần gũi, giúp giảm thiểu chi phí vận chuyển và đảm bảo chất lượng sản phẩm được giữ nguyên trong quá trình logistics. Khoảng cách ngắn giữa hai nước cho phép vận chuyển bằng đường bộ và đường sắt, giúp rút ngắn thời gian giao hàng và giảm chi phí so với các đối thủ cạnh tranh từ Nam Mỹ hay châu Phi.

Đường biên giới dài với nhiều cửa khẩu chính như Đông Hưng (Quảng Ninh), Lào Cai, và Hữu Nghị (Lạng Sơn) tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất khẩu nông sản. Các cửa khẩu này đã được hiện đại hóa với hệ thống kiểm soát chất lượng và thủ tục hải quan được cải thiện, giúp tăng tốc độ thông quan hàng hóa.

Cách mạng thương mại điện tử

Đặc biệt, nông sản Việt Nam đang được mở rộng kênh tiêu thụ thông qua các nền tảng thương mại điện tử lớn của Trung Quốc như TikTok và Taobao, tạo ra cơ hội tiếp cận trực tiếp với người tiêu dùng. Xu hướng livestream bán hàng đang trở thành công cụ marketing mạnh mẽ, giúp các sản phẩm như thanh long, vải, chôm chôm Việt Nam được giới thiệu trực tiếp đến hàng triệu người tiêu dùng Trung Quốc.

Các nền tảng như Douyin (TikTok Trung Quốc), Taobao Live, và Pinduoduo đã tạo ra những đợt bán hàng “flash sale” với doanh số kỷ lục cho nông sản Việt Nam. Ví dụ, trong các đợt livestream bán thanh long Việt Nam, doanh số có thể đạt hàng nghìn tấn chỉ trong vài giờ.

Thách thức và cơ hội

Mặc dù có nhiều thuận lợi, thị trường Trung Quốc cũng đặt ra những yêu cầu khắt khe về chất lượng, truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Việt Nam cần tiếp tục đầu tư vào công nghệ sau thu hoạch, xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc và nâng cao năng lực kiểm soát chất lượng để duy trì và mở rộng thị phần tại thị trường quan trọng này.

2. Hoa Kỳ – Thị trường tiềm năng lớn với nhu cầu cao

Thị trường Hoa Kỳ được đánh giá là một trong những thị trường xuất khẩu tiềm năng nhất với dân số hơn 330 triệu người và sức mua cao. Với GDP bình quân đầu người thuộc hàng cao nhất thế giới, người tiêu dùng Mỹ có khả năng chi trả cho các sản phẩm nông sản chất lượng cao và đa dạng.

Những mặt hàng xuất khẩu chủ lực

Các mặt hàng nông sản Việt Nam như thủy sản, cà phê, hồ tiêu và trái cây nhiệt đới đang có nhiều cơ hội tăng trưởng xuất khẩu tại thị trường này. Cụ thể:

Thủy sản: Việt Nam là một trong những nhà cung cấp tôm, cá tra, cá basa hàng đầu cho thị trường Mỹ. Mặc dù phải đối mặt với các rào cản kỹ thuật và thuế chống bán phá giá, nhưng chất lượng sản phẩm và giá cả cạnh tranh giúp thủy sản Việt Nam duy trì vị thế quan trọng.
Cà phê: Việt Nam là nhà xuất khẩu cà phê robusta lớn nhất thế giới, và thị trường Mỹ tiêu thụ một lượng đáng kể cà phê Việt Nam, đặc biệt là cho ngành công nghiệp cà phê hòa tan và cà phê pha trộn.
Hồ tiêu: Hồ tiêu Việt Nam được đánh giá cao về chất lượng tại thị trường Mỹ, đặc biệt là hồ tiêu Phú Quốc với chỉ dẫn địa lý được quốc tế công nhận.

Xu hướng tiêu dùng xanh và hữu cơ

Đặc biệt, Hoa Kỳ là thị trường tiêu thụ lớn các sản phẩm nông sản hữu cơ và rau quả lệch mùa vụ. Xu hướng “clean eating” (ăn sạch) và quan tâm đến sức khỏe ngày càng tăng tại Hoa Kỳ tạo ra cơ hội lớn cho các sản phẩm nông sản chất lượng cao của Việt Nam.

Thị trường thực phẩm hữu cơ Mỹ có giá trị hàng chục tỷ USD và tăng trưởng ổn định 5-8% mỗi năm. Người tiêu dùng Mỹ sẵn sàng trả giá cao hơn 20-30% cho các sản phẩm hữu cơ, tạo cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư vào sản xuất hữu cơ.

Lợi thế mùa vụ và địa lý

Việt Nam có lợi thế về mùa vụ ngược so với Mỹ, cho phép cung cấp rau quả tươi trong thời gian các sản phẩm nội địa Mỹ khan hiếm. Đặc biệt, các loại trái cây nhiệt đới như thanh long, măng cụt, vải thiều có thể bán với giá cao tại thị trường Mỹ do tính độc đáo và giá trị dinh dưỡng.

Thách thức về tiêu chuẩn và quy định

Thị trường Mỹ có hệ thống tiêu chuẩn khắt khe với FDA (Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm) và USDA (Bộ Nông nghiệp Mỹ) đặt ra nhiều quy định về an toàn thực phẩm, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, và ghi nhãn sản phẩm. Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống kiểm soát chất lượng và xây dựng uy tín thương hiệu để vượt qua những rào cản này.

3. Liên minh châu Âu (EU) – Thị trường yêu cầu cao về chất lượng

Liên minh châu Âu với 27 quốc gia thành viên và hơn 440 triệu dân là một trong những khối kinh tế lớn nhất thế giới. Mặc dù có yêu cầu khắt khe về chất lượng và tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, EU vẫn là thị trường tiềm năng quan trọng cho các mặt hàng nông sản Việt Nam như rau quả, gạo, cà phê và thủy sản.

Tác động của EVFTA

Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA) có hiệu lực từ tháng 8/2020 đã tạo ra lợi thế cạnh tranh đáng kể cho nông sản Việt Nam thông qua việc giảm thuế quan. Theo lộ trình cam kết, EU sẽ xóa bỏ thuế quan cho 99% dòng thuế hàng hóa từ Việt Nam, trong đó nhiều mặt hàng nông sản được hưởng lợi ngay từ năm đầu.

Cụ thể, thuế quan cho một số mặt hàng chủ lực như:

Cà phê: Giảm từ 7,5% xuống 0% ngay khi EVFTA có hiệu lực
Gạo: Được EU mở hạn ngạch 80.000 tấn/năm với thuế suất 0%
Thủy sản: Thuế quan giảm dần và sẽ về 0% trong vòng 3-7 năm
Rau quả: Hầu hết được xóa bỏ thuế quan hoặc giảm mạnh

Tiêu chuẩn khắt khe nhưng tạo giá trị cao

EU nổi tiếng với hệ thống tiêu chuẩn an toàn thực phẩm nghiêm ngặt nhất thế giới. Các quy định về:

Dư lượng thuốc bảo vệ thực vật: Giới hạn cực kỳ thấp (ppb level)
Truy xuất nguồn gốc: Yêu cầu theo dõi từ trang trại đến bàn ăn
Ghi nhãn: Phải minh bạch về thành phần, nguồn gốc, và phương pháp sản xuất
Chứng nhận hữu cơ: Tuân thủ tiêu chuẩn EU Organic strict

Tuy nhiên, việc đáp ứng được các tiêu chuẩn này giúp sản phẩm Việt Nam có thể bán với giá cao hơn đáng kể so với các thị trường khác. Người tiêu dùng EU sẵn sàng trả giá premium cho các sản phẩm an toàn, chất lượng cao và có trách nhiệm với môi trường.

Các thị trường trọng điểm trong EU

Đức: Là nền kinh tế lớn nhất EU và thị trường tiêu thụ cà phê, thủy sản Việt Nam lớn nhất trong khối. Người tiêu dùng Đức đặc biệt quan tâm đến tính bền vững và chất lượng.
Hà Lan: Là cửa ngõ vào EU với cảng Rotterdam – một trong những cảng lớn nhất thế giới. Nhiều sản phẩm nông sản Việt Nam được nhập khẩu qua Hà Lan rồi phân phối đi các nước khác.
Pháp: Thị trường cao cấp với người tiêu dùng am hiểu về ẩm thực, đặc biệt quan tâm đến cà phê specialty và thủy sản chất lượng cao.
Ý: Thị trường tiềm năng cho gạo (đặc biệt là gạo thơm) và các sản phẩm chế biến từ nông sản.

Xu hướng tiêu dùng bền vững

EU đang dẫn đầu xu hướng tiêu dùng bền vững với các chính sách như “Farm to Fork Strategy” và “European Green Deal”. Điều này tạo cơ hội cho các sản phẩm nông sản Việt Nam được sản xuất theo phương pháp bền vững, có chứng nhận hữu cơ, hoặc đạt tiêu chuẩn thương mại công bằng (Fair Trade).

4. Thị trường Trung Đông – Cơ hội từ thị trường Halal

Khu vực Trung Đông với các quốc gia giàu có như UAE, Saudi Arabia, Qatar, Kuwait và Israel đang nổi lên như một thị trường xuất khẩu nông sản tiềm năng lớn cho Việt Nam. Với dân số khoảng 400 triệu người và thu nhập bình quân cao, khu vực này có nhu cầu nhập khẩu thực phẩm rất lớn do điều kiện khí hậu khô cằn, hạn chế sản xuất nông nghiệp.

Nhu cầu nhập khẩu lớn và đa dạng

Các quốc gia Trung Đông như UAE, Saudi Arabia, Israel và Qatar đang thể hiện nhu cầu nhập khẩu lớn về gạo, thủy sản và rau quả. Đặc điểm khí hậu sa mạc khiến các nước này phải nhập khẩu 80-90% nhu cầu thực phẩm, tạo ra thị trường ổn định và lâu dài cho các nhà xuất khẩu.

UAE: Là cửa ngõ vào khu vực với cảng Dubai – một trong những trung tâm logistics lớn nhất thế giới. UAE nhập khẩu mạnh gạo thơm, thủy sản cao cấp, và trái cây nhiệt đới.
Saudi Arabia: Với dân số gần 35 triệu người, Saudi Arabia là thị trường tiêu thụ gạo lớn (khoảng 1,5 triệu tấn/năm) và có nhu cầu cao về thủy sản Halal.
Qatar: Mặc dù dân số nhỏ nhưng thu nhập đầu người thuộc hàng cao nhất thế giới, tạo ra nhu cầu về thực phẩm cao cấp và an toàn.

Tiềm năng thị trường Halal

Thị trường Halal toàn cầu ở khu vực này đang tăng trưởng mạnh mẽ, tạo ra cơ hội lớn cho nông sản Việt Nam. Thị trường thực phẩm Halal toàn cầu có giá trị khoảng 2.400 tỷ USD và dự kiến sẽ đạt 3.000 tỷ USD vào năm 2030.

Việt Nam có lợi thế trong việc cung cấp các sản phẩm Halal như:

Thủy sản: Tôm, cá, mực đã được chứng nhận Halal từ các tổ chức uy tín
Gạo: Đặc biệt là gạo thơm chất lượng cao như ST25, ST24
Rau quả: Thanh long, vải, măng cụt được người tiêu dùng Trung Đông ưa chuộng
Gia vị: Hồ tiêu, quế, hồi được sử dụng nhiều trong ẩm thực Trung Đông

Hệ thống phân phối và logistics

Khu vực Trung Đông có hệ thống cảng biển và sân bay hiện đại, tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập khẩu. Dubai và Abu Dhabi là những trung tâm tái xuất quan trọng, giúp hàng hóa từ Việt Nam có thể tiếp cận không chỉ thị trường UAE mà còn các nước láng giềng.

Nhiều siêu thị lớn như Carrefour, Lulu Hypermarket, Spinneys đã có mặt tại khu vực và đang tìm kiếm các nhà cung cấp nông sản chất lượng. Các chuỗi khách sạn và nhà hàng cao cấp cũng tạo ra nhu cầu ổn định về thực phẩm chất lượng cao.

Thách thức và yêu cầu

Để thành công tại thị trường Trung Đông, các doanh nghiệp Việt Nam cần:

Chứng nhận Halal: Từ các tổ chức được công nhận như JAKIM (Malaysia), ESMA (UAE)
Tiêu chuẩn chất lượng cao: Đáp ứng yêu cầu của các chuỗi bán lẻ quốc tế
Bao bì phù hợp: Chịu được khí hậu nóng và độ ẩm cao
Hiểu biết văn hóa: Tôn trọng tập quán và sở thích địa phương

5. Châu Phi – Thị trường mới nổi đầy tiềm năng

Châu Phi với dân số hơn 1,3 tỷ người và tốc độ tăng trưởng kinh tế ấn tượng (bình quân 3-5% mỗi năm) đang trở thành thị trường tiềm năng cho các mặt hàng nông sản Việt Nam như gạo, thủy sản và cao su. Đây được coi là “lục địa của tương lai” với dân số trẻ và nhu cầu thực phẩm ngày càng tăng.

Cơ cấu dân số và nhu cầu thực phẩm

Châu Phi có cơ cấu dân số rất trẻ với 60% dân số dưới 25 tuổi, tạo ra nhu cầu tiêu thụ thực phẩm lớn và không ngừng tăng. Dự báo đến năm 2050, dân số châu Phi sẽ đạt 2,5 tỷ người, gấp đôi hiện tại.

Sự phát triển của tầng lớp trung lưu tại nhiều quốc gia châu Phi đang thúc đẩy nhu cầu tiêu thụ thực phẩm chất lượng cao, đa dạng hơn. Các nước như Nigeria, Ghana, Kenya, Tanzania, Uganda đang có tốc độ đô thị hóa nhanh, tạo ra thị trường tiêu thụ tập trung và hiện đại.

Các thị trường trọng điểm

Tây Phi: Nigeria với dân số 220 triệu người là thị trường lớn nhất châu Phi. Nhu cầu nhập khẩu gạo của Nigeria khoảng 2-3 triệu tấn mỗi năm. Ghana, Senegal, Bờ Biển Ngà cũng là những thị trường tiềm năng cho gạo và thủy sản Việt Nam.
Đông Phi: Kenya, Tanzania, Uganda có nhu cầu cao về gạo thơm và thủy sản. Đặc biệt, Kenya là cửa ngõ vào khu vực Đông Phi với cảng Mombasa hiện đại.
Nam Phi: Là nền kinh tế phát triển nhất châu Phi với hệ thống phân phối hiện đại. Nam Phi có nhu cầu về thủy sản cao cấp và các sản phẩm nông sản chế biến.
Bắc Phi: Các nước như Ai Cập, Algeria, Morocco có văn hóa ẩm thực đặc trưng và nhu cầu nhập khẩu gạo, gia vị ổn định.

Lợi thế cạnh tranh của Việt Nam

Gạo: Việt Nam có lợi thế về giá cả và chất lượng so với các đối thủ như Thái Lan, Ấn Độ. Gạo Việt Nam phù h# Thị trường nào đang tăng trưởng mạnh về nhu cầu nông sản của Việt Nam

6. Các thị trường khác đang tăng trưởng

Bên cạnh những thị trường trọng điểm trên, các quốc gia như Thái Lan, Hàn Quốc, Đức, Canada và Singapore cũng ghi nhận tăng trưởng xuất khẩu nông sản Việt Nam đáng kể. Sự đa dạng hóa thị trường này giúp giảm thiểu rủi ro và tạo ra nhiều cơ hội phát triển.

Kết luận

Ngành nông nghiệp Việt Nam đang đứng trước những cơ hội tăng trưởng to lớn với sự mở rộng của các thị trường xuất khẩu tiềm năng. Trung Quốc, Hoa Kỳ, EU, Trung Đông và châu Phi được xác định là những thị trường có nhu cầu nông sản Việt Nam tăng trưởng mạnh nhất hiện nay.

Để tận dụng tối đa những cơ hội này, các doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam cần đầu tư vào chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và xây dựng chiến lược marketing phù hợp với từng thị trường cụ thể. Đồng thời, việc tận dụng các hiệp định thương mại tự do và phát triển kênh thương mại điện tử sẽ là những yếu tố then chốt để thành công trên thị trường quốc tế.

Nguồn: Tổng hợp.

Bạn muốn xuất khẩu sản phẩm của mình đến Nhật Bản và Mỹ? Plus84 sẽ đồng hành cùng bạn trong suốt quá trình từ nghiên cứu thị trường đến xây dựng thương hiệu B2B và tiếp cận khách hàng. Với dịch vụ tư vấn tiếp thị xuất khẩu chuyên sâu, chúng tôi sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí marketing và đạt được hiệu quả kinh doanh cao nhất.