Quý I/2025 khép lại với những con số biết nói về hoạt động thương mại quốc tế của Việt Nam – một bức tranh đa sắc với nhiều gam màu đối lập. Tăng trưởng xuất khẩu tiếp tục đóng vai trò là động lực then chốt cho nền kinh tế, mang về thặng dư thương mại tích cực. Tuy nhiên, sự gia tăng nhập khẩu ở tốc độ cao hơn, cùng với các yếu tố địa chính trị và rào cản thương mại mới từ các thị trường lớn, đang đặt ra không ít thách thức. Bài viết dưới đây sẽ phân tích toàn diện tình hình xuất nhập khẩu Việt Nam trong ba tháng đầu năm 2025, từ những điểm sáng nổi bật cho đến những mối lo cần theo dõi sát sao trong thời gian tới.

Toàn cảnh xuất nhập khẩu Việt Nam quý I/2025

Theo báo cáo chính thức, tổng giá trị hàng hóa xuất và nhập khẩu của Việt Nam trong quý I/2025 đạt khoảng 202,5 tỷ USD, tăng 13,7% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó:

• Xuất khẩu đạt 102,84 tỷ USD, tăng 10,6%

• Nhập khẩu đạt 99,68 tỷ USD, tăng 17,0%

• Thặng dư thương mại (xuất khẩu nhiều hơn nhập khẩu) đạt 3,16 tỷ USD.

(Nguồn: The Investor – Vietnam’s Q1 trade report 2025)

Những số liệu này cho thấy xuất khẩu vẫn đang là một trong những yếu tố quan trọng giúp nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng. Tuy nhiên, việc nhập khẩu tăng nhanh hơn xuất khẩu cũng là điều đáng lưu ý. Nếu xu hướng này tiếp tục, trong các quý tới, chúng ta có thể gặp khó khăn trong việc giữ cân bằng giữa xuất và nhập khẩu – điều rất quan trọng để đảm bảo sự ổn định kinh tế.

Phân tích xuất nhập khẩu theo thị trường

​Trong ba tháng đầu năm 2025, hoạt động thương mại của Việt Nam với các đối tác lớn như Hoa Kỳ, Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU) đã ghi nhận những biến động đáng chú ý. Dưới đây là phân tích chi tiết về tình hình xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và các thị trường này:​

Hoa Kỳ – Thị trường xuất khẩu quan trọng nhưng tiềm ẩn rủi ro

Trong quý I/2025, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ đạt 31,4 tỷ USD, củng cố vị thế của Mỹ là thị trường xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam. Thặng dư thương mại với Mỹ tăng 22,1% so với cùng kỳ năm trước, đạt 27,3 tỷ USD. ​

Tuy nhiên, mức thặng dư thương mại cao này đã khiến chính phủ Mỹ lo ngại về sự mất cân bằng trong quan hệ thương mại song phương. Điều này dẫn đến việc Mỹ áp đặt mức thuế 46% đối với một số mặt hàng xuất khẩu từ Việt Nam, gây áp lực lớn lên các doanh nghiệp xuất khẩu, đặc biệt trong các ngành như dệt may, điện tử và sản xuất điện thoại thông minh. (Nguồn: ​Reuters)

Trung Quốc – Đối tác nhập khẩu lớn nhất

Trung Quốc tiếp tục là nguồn nhập khẩu hàng đầu của Việt Nam. Trong hai tháng đầu năm 2025, kim ngạch nhập khẩu từ Trung Quốc đạt 38,1 tỷ USD, dẫn đến thâm hụt thương mại 15,4 tỷ USD, tăng 36,9% so với cùng kỳ năm trước. (Nguồn: ​Reuters)

Sự gia tăng thâm hụt thương mại này đặt ra thách thức cho Việt Nam trong việc cân bằng cán cân thương mại và giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc.​

Liên minh Châu Âu (EU) – Cơ hội từ các Hiệp định thương mại tự do

Xuất khẩu của Việt Nam sang EU tiếp tục tăng trưởng tích cực, mang lại thặng dư thương mại 9,9 tỷ USD trong quý I/2025. Kết quả này phần lớn nhờ vào việc tận dụng hiệu quả Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA).​

Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam cần chú ý đến các tiêu chuẩn kỹ thuật và yêu cầu chất lượng cao từ thị trường EU để duy trì và mở rộng thị phần tại khu vực này.​

Những ngành hàng tăng trưởng mạnh & lĩnh vực sụt giảm

Trong quý I năm 2025, bức tranh xuất khẩu của Việt Nam thể hiện sự đa dạng với một số ngành hàng đạt mức tăng trưởng ấn tượng, trong khi một số lĩnh vực khác đối mặt với thách thức.

Những ngành hàng tăng trưởng mạnh

1. Hàng dệt may

Trong hai tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may đạt trên 5,63 tỷ USD, tăng 9,3% so với cùng kỳ năm 2024. Đặc biệt, thị trường Mỹ đóng góp gần 2,46 tỷ USD, chiếm 43,6% tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành, tăng 12,4% so với cùng kỳ năm trước. (Nguồn: ​Vinanet)

2. Thủy sản

Ngành thủy sản Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng trong năm 2025, nhờ nhu cầu tiêu thụ tăng cao đối với các sản phẩm chủ lực như tôm và cá tra. Sự thay đổi trong chính sách thuế quan của các thị trường quốc tế, đặc biệt là Mỹ, cũng tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu thủy sản. ​(Nguồn: Tạp chí Thủy sản Việt Nam)

Những lĩnh vực đối mặt với sụt giảm

1. Điện thoại và linh kiện

Trong tháng 1 năm 2025, xuất khẩu điện thoại và linh kiện đạt 4,83 tỷ USD, giảm 13,2% so với cùng kỳ năm trước. Thị trường Mỹ vẫn là điểm đến hàng đầu với kim ngạch 1,12 tỷ USD, giảm 19% so với cùng kỳ năm 2024. (Nguồn: ​VNReport)

2. Gỗ và sản phẩm gỗ

Trong hai tháng đầu năm 2025, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt 2,45 tỷ USD, tăng 9,4% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc giảm 15,2%, đạt 260 triệu USD. ​(Nguồn: Bnews)

Sự sụt giảm trong các lĩnh vực này chủ yếu do nhu cầu toàn cầu giảm và ảnh hưởng từ lạm phát tại các thị trường nhập khẩu lớn. Để đối phó, các doanh nghiệp cần linh hoạt thích ứng, tìm kiếm thị trường thay thế và đa dạng hóa sản phẩm nhằm giảm thiểu rủi ro và duy trì tăng trưởng bền vững.​

Thặng dư thương mại – Tác động kép lên tỷ giá và lạm phát

Trong quý I năm 2025, Việt Nam đạt thặng dư thương mại 27,3 tỷ USD với Hoa Kỳ, tăng 22,1% so với cùng kỳ năm trước. Thặng dư thương mại, tức là khi giá trị xuất khẩu lớn hơn nhập khẩu, thường được coi là dấu hiệu tích cực cho nền kinh tế, giúp củng cố giá trị đồng nội tệ và tạo điều kiện thuận lợi cho việc điều hành chính sách tiền tệ. ​

Tuy nhiên, khi thặng dư thương mại với một quốc gia, đặc biệt là Hoa Kỳ, kéo dài và gia tăng đáng kể, Việt Nam có thể đối mặt với nguy cơ bị điều tra về các hoạt động thương mại không công bằng, như chống bán phá giá. Điều này có thể dẫn đến việc áp đặt các rào cản thương mại mới, ảnh hưởng tiêu cực đến xuất khẩu của Việt Nam. (Nguồn: ​Reuters)

Mặt khác, nhập khẩu của Việt Nam trong quý I cũng tăng mạnh, với mức tăng 17% so với cùng kỳ năm trước, đặc biệt là ở nhóm hàng tiêu dùng và nguyên vật liệu. Sự gia tăng này có thể tạo áp lực lên lạm phát, tức là mức tăng giá chung của hàng hóa và dịch vụ trong nền kinh tế. Nếu không được kiểm soát hiệu quả, lạm phát cao có thể làm giảm sức mua của người dân và gây bất ổn kinh tế. ​

Do đó, việc duy trì cân bằng thương mại hợp lý và kiểm soát lạm phát là rất quan trọng để đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.

Dự báo xu hướng quý II/2025

Trong quý II năm 2025, nền kinh tế Việt Nam đứng trước nhiều thách thức và cơ hội đáng chú ý.

Thách thức:

• Chính sách bảo hộ gia tăng: Hoa Kỳ đã áp thuế 46% lên hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam, gây lo ngại về môi trường thương mại ngày càng khắt khe. ​

• Biến động tỷ giá và chi phí logistics: Tình hình địa chính trị và giá năng lượng có thể tiếp tục đẩy chi phí vận chuyển và sản xuất tăng cao, ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.​

Cơ hội:

• Tận dụng các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) để mở rộng thị trường: Doanh nghiệp cần chủ động khai thác các FTA đã ký kết để tiếp cận những thị trường tiềm năng như Canada, Australia và Nhật Bản, nhằm đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và giảm sự phụ thuộc vào một thị trường duy nhất.​

• Chuyển đổi số và tái cấu trúc chuỗi cung ứng: Ứng dụng công nghệ vào quản lý đơn hàng, phân tích thị trường và tối ưu hóa vận hành sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả, giảm chi phí và tăng sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.​

Để thích ứng với bối cảnh mới, doanh nghiệp Việt Nam cần linh hoạt và chủ động trong chiến lược kinh doanh, đồng thời tận dụng tối đa các cơ hội từ các hiệp định thương mại và công nghệ số hóa.

Kết luận

Nhìn lại quý I/2025, hoạt động xuất khẩu của Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế, với nhiều ngành hàng duy trì đà phát triển tốt và tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại. Tuy nhiên, sự mất cân bằng trong cán cân thương mại với các đối tác chủ chốt, đặc biệt là Mỹ và Trung Quốc, đang đặt ra những bài toán về chiến lược lâu dài. Trong bối cảnh thị trường toàn cầu đầy biến động, doanh nghiệp Việt Nam cần nâng cao năng lực cạnh tranh, đẩy mạnh chuyển đổi số, và chủ động thích ứng với các chính sách mới để duy trì lợi thế xuất khẩu, đồng thời bảo vệ sự ổn định của nền kinh tế trong những quý tiếp theo.

Bạn muốn xuất khẩu sản phẩm của mình đến Nhật Bản và Mỹ? Plus84 sẽ đồng hành cùng bạn trong suốt quá trình từ nghiên cứu thị trường đến xây dựng thương hiệu B2B và tiếp cận khách hàng. Với dịch vụ tư vấn tiếp thị xuất khẩu chuyên sâu, chúng tôi sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí marketing và đạt được hiệu quả kinh doanh cao nhất.